ไม่มีใครที่เกิดมาแล้วไม่มีทุกข์

ถ้าเราจะมองดูชีวิตของเราและความคิดในทางธรรม ก็อาจจะเป็นประโยชน์เพราะเหตุว่าถ้าเราไม่มีหลักในความคิดเลย  เราก็อาจจะเชื่อมั่นในความคิดของเรา แต่ถ้าเราคิดว่า ความคิดของคนอื่นก็คงจะรับฟังได้ หรือว่าถ้าเป็นความคิดซึ่งเป็นแนวทางของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ตรัสรู้ ผู้ประเสริฐสุด ซึ่งคำสอนของพระองค์ไม่เคยนำความทุกข์มาให้ใครเลย ถ้าเราเข้าใจคำสอนของพระองค์มากเท่าไร แล้วก็สามารถที่จะประพฤติปฏิบัติตามได้มากเท่าไร เราก็จะเป็นผู้ที่มีความทุกข์น้อยลง เพราะว่าตามความเป็นจริงก็คงจะไม่มีใครเลยซึ่งเกิดมาแล้วไม่มีความทุกข์ แต่ว่าความทุกข์ของแต่ละคนก็แต่ละแบบ ถ้าจะถามคนที่นี่ เพียงในห้องนี้นะคะ แล้วก็ให้พูดถึงความทุกข์ของแต่ละคน ความทุกข์ของแต่ละคนนี้ก็คงจะต่างๆกันไปเพียงในจำนวนของคนในห้องนี้  ถ้ายิ่งกว้างออกไปความทุกข์ก็ยิ่งมากมาย

เพราะฉะนั้นแสดงให้เห็นว่าพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคตรัสสอนเป็นความจริงที่ว่า เมื่อเกิดมาแล้ว ที่ว่าจะไม่มีความทุกข์นั้นไม่มีเลย แต่ว่าความทุกข์นั้นจะมากแล้วก็จะเพิ่มขึ้น ถ้าเราไม่แก้ทุกข์ตามพระธรรม แต่ว่าถ้าเราแก้ด้วยความไม่รู้ของเรา และตามแนวทางของเรา แทนที่จะมีทุกข์น้อยลงก็อาจจะทำให้ความทุกข์นั้นเพิ่มขึ้นได้ ในทางธรรมพระผู้มีพระภาคตรัสสอนอย่างไรที่จะแก้ปัญหาของเรา ที่จะทำให้เรามีความทุกข์ลดลงไปได้จริงๆ  ถ้าเราเข้าใจคำสอนเพิ่มขึ้น แต่ถ้าเราไม่เข้าใจเลย จะไม่มีทางให้เราหมดความทุกข์นั้นไปได้