สนทนาธรรมจากชัมพุกเถรคาถา

ทุกคนที่กำลังเป็นภวังคจิตในขณะที่นอนหลับสนิท จะไม่ทราบเลยว่า วิบากกรรมที่จะเกิดในวันต่อไปเป็นอย่างไร จะเห็นอะไร จะได้ยินอะไร จะมีความสำคัญตน จะมีความริษยาจนกระทั่งถึงกระทำกรรมที่ทำให้บริโภคมูตรและคูถ

ใครทราบว่า ท่านจะไม่เป็นอย่างท่านพระชัมพุกเถระบ้างคะ ท่านได้เป็นผู้ที่ทำทาน และได้สร้างบุญในพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ เป็นอันมาก แต่แม้กระนั้นก็ประมาทกิเลสไม่ได้เลย เหมือนกับที่ทุกท่านเกิดมาจนถึงวัยนี้ ตอนที่เป็นเด็กก็ไม่ทราบว่า เมื่อท่านเติบโตขึ้น ท่านจะผ่านเหตุการณ์อะไรๆในชีวิตในแต่ละวัน จนกระทั่งแม้ในขณะนี้ก็ไม่ทราบว่า พรุ่งนี้จะเป็นอย่างไร เพราะฉะนั้นทุกท่านก็จะต้องเป็นผู้เจริญกุศลทุกประการที่ควรจะเจริญได้เมื่อมีโอกาสจะเจริญ

พระประภาส   เรื่องของพระชัมพุกะ ก่อนที่ท่านจะบรรลุ ท่านประพฤติผิดเนื่องจากรับผลของอกุศลวิบาก เช่น ได้กินคูถ ในขณะที่อกุศลวิบากก็เป็นเพียงอุเบกขาเวทนา ทำไมท่านจึงรู้สึกยินดีในการปฏิบัติผิดๆ เนื่องจากความเห็นผิดที่สั่งสมมา ซึ่งวิบากก็เป็นเพียงผลของกรรม ซึ่งไม่สามารถจะทำให้เห็นผิดได้  แสดงว่าท่านติดในรสแบบนี้หรือเปล่า เจริญพร ถ้าเผื่อคนที่ไม่ได้เจริญกุศลในเรื่องเหล่านี้ ขณะที่รสปรากฏก็ดี ขณะที่สิ่งที่ปรากฏทางตา ปรากฏ แล้วก็ไม่มีปัญญาที่จะพิจารณา การที่จะเกิดอกุศลกรรมหรือเกิดความเห็นผิดในชวนะได้ ก็เพราะว่าสติไม่เกิดขึ้นรู้จักวิบากจริงๆ ซึ่งเป็นผลของกรรมใช่ไหม เป็นกัมมสกตาญาณ

ท่านอาจารย์ ขณะนั้นท่านยังไม่ได้ฟังพระธรรมในชาตินั้น แต่ท่านได้สะสมความเห็นถูกในพระธรรมของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ แต่เพียงการประมาทที่ทำให้กิเลสกำเริบด้วยความริษยา ก็ทำให้ท่านกระทำกรรมที่เป็นผลทำให้มีความโน้มเอียงที่จะทำให้ยินดีพอใจในสิ่งซึ่งไม่น่าจะยินดีพอใจ แต่ว่าเมื่อได้ฟังพระธรรมแล้ว ท่านก็ได้เป็นพระโสดาบัน และในเวลาไม่นานท่านก็ได้เป็นพระอรหันต์ แต่ถ้าท่านไม่ได้ฟังพระธรรม ก็ไม่มีโอกาสจะได้รู้แจ้งอริยสัจธรรม

นี่ก็เป็นเรื่องของการสะสมทั้งฝ่ายกุศลและฝ่ายอกุศล เพราะฉะนั้นก็แสดงให้เห็นว่า ตราบใดที่ยังไม่ได้ฟังพระธรรม ก็จะมีการคิดวิจิตรต่างๆ และการกระทำที่วิจิตรต่างๆ ไปในทางอกุศลได้ ตามกำลังของการสะสมในอดีต จนกว่าจะได้ฟังพระธรรมเมื่อไร เมื่อนั้นก็จะได้ทราบว่า การสะสมของแต่ละบุคคลนั้น ยังเหนียวแน่นหนาแน่นกั้นที่จะให้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกิดหรือเปล่า เช่น อย่างพวกเดียรถีย์ผู้มีความเห็นอื่น ที่ได้ฟังพระธรรมแล้วไม่ยอมเลื่อมใส นั่นก็มีเจ้าค่ะ

นั่นก็แสดงถึงความต่างกันของการสะสม