อารัมมณาธิปติปัจจัย - อารัมมณูปนิสสยปัจจัย - อุปนิสัย

ในชีวิตประจำวันของแต่ละคนเป็นขบวนการของจิต   เจตสิก   รูป   เกิดดับสืบต่อสะสมมาเนิ่นนานแสนโกฏิกัปป์   จนกระทั่งถึงขณะนี้

เพราะฉะนั้นจึงปรากฏว่า   แต่ละบุคคลมีอุปนิสัยต่าง ๆ   ตามปัจจัยต่าง ๆ  บางท่านก็มีอุปนิสัย  คือ มีอารัมมณาธิปติปัจจัยและอารัมมณูปนิสสยปัจจัยในทางอกุศลมากเหลือเกิน   เต็มไปด้วยโลภะในรูป   ไม่พอ   ในเสียง  ไม่พอ  ในกลิ่น  ไม่พอ  ในรส  ไม่พอ   ในโผฏฐัพพะ  ไม่พอ   ไม่ใช่ตัวตน   ไม่ใช่สัตว์   ไม่ใช่บุคคล   เป็นแต่ละขณะจิต  ซึ่งเกิดดับสะสมสืบต่อด้วยกำลังของปัจจัยต่างๆ 

และสำหรับบางท่านซึ่งสะสมอุปนิสัยในทางกุศลมาบ้าง   ก็ยังเป็นกุศลที่ต่างกัน   เพราะเหตุว่าบางท่านเป็นผู้ที่ให้ทาน  สละวัตถุได้   แต่ยังไม่มีอารัมมณาธิปติปัจจัย   หรืออารัมมณูปนิสสยปัจจัยทางฝ่ายมหากุศลญาณสัมปยุตต์   ซึ่งประกอบด้วยปัญญา

นี่ก็เป็นชีวิตประจำวันของแต่ละคนใช่ไหมคะ  ซึ่งท่านผู้ฟังก็จะเห็นได้จากญาติสนิทมิตรสหายทั่ว ๆ ไป   บางท่านก็มีกุศลศรัทธาในการให้ทาน   แต่ไม่สนใจที่จะศึกษาธรรมที่จะให้เข้าใจในเหตุในผล   เพราะฉะนั้นกุศลญาณวิปปยุตต์สำหรับท่านผู้นั้น   ขณะใดที่เกิดขึ้นก็เป็นอารัมมณาธิปติปัจจัยและเป็นอารัมมณูปนิสสยปัจจัย  ทำให้กุศลจิตเกิดขึ้นในขณะนั้น

เพราะฉะนั้นแต่ละบุคคลนี้ก็จะทราบได้ว่า  สภาพธรรมทั้งหลายไม่ใช่ตัวตน   ไม่ใช่สัตว์   ไม่ใช่บุคคลจริงๆ   แล้วแต่อธิปติปัจจัยบ้าง   เห-ตุปัจจัยบ้าง  หรืออารัมมณาธิปติปัจจัยบ้าง  อารัมมณูปนิสสยปัจจัยบ้าง