ชีวิตประจำวันเป็นไปตามปกตูปนิสสยปัจจัย
ปกตูปนิสสยปัจจัย ยังมีข้อสงสัยอีกไหม เป็นชีวิตประจำวันจริง ๆ
ถ้าสงสัยว่าทำไมจึงเกิดอกุศลอย่างนี้ๆ ๆ ซึ่งไม่น่าจะเกิดเลย ถ้าได้เข้าใจเรื่องของปกตูปนิสสยปัจจัยแล้ว จะหมดสงสัย เป็นธรรมดาเสียแล้ว เป็นปกติที่จะต้องเกิด เพราะเหตุว่าเคยกระทำอกุศลนั้น ๆ จนกระทั่งมีกำลัง เป็นปัจจัยที่จะทำให้อกุศลประเภทนั้น ๆเกิดอีกได้
ธงชัย ขอให้อาจารย์ยกตัวอย่าง อัพยากตธรรมเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยแก่กุศล และอัพยากตธรรมเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยแก่อกุศล
ท่านอาจารย์ รูปไม่ใช่จิตและเจตสิก รูปไม่ใช่กุศลหรืออกุศล เพราะฉะนั้นรูปก็เป็นปัจจัยให้กุศลจิตหรืออกุศลจิตเกิดได้
ธงชัย ถ้าจิตที่ไม่เป็นกุศลและอกุศลล่ะครับ
ท่านอาจารย์ วิบากจิตก็เหมือนกัน อย่างเช่นความสุขทางกาย เวลาสุขทางกายเกิดขึ้น ก็ติดพอใจที่จะให้สุขทางกายนั้น ๆ เกิดขึ้นอีก เวลาทุกข์ทางกายเกิด ก็ไม่ปรารถนาให้ทุกข์ทางกายนั้นเกิดอีก มีการที่จะเยียวยารักษาโดยวิธีต่าง ๆ ท่านที่ชอบพัดลม ท่านจะเปิดพัดลมไหม เวลาเปิดพัดลมแล้วเย็นดี เป็นปัจจัยให้สุขเวทนาทางกายเกิดเย็นดีอีกไหม หรือว่าจะไม่เปิดพัดลม
ความสุขทางกายก็เป็นอัพยากตธรรมเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้ความสุขทางกายเกิดอีกได้ เพราะอาศัยความยินดีพอใจในความสุขทางกายอย่างนั้น