มโหสถชาดกที่ ๕

ข้อความในอรรถกถา  มหานิบาต  มโหสถชาดกที่ ๕ 

มโหสถทูลพระเจ้าวิเทหราชว่า   

   คนพาลเห็นโลกนี้เป็นปกติ   ไม่เห็นโลกหน้าเป็นปกติ

เพียงสั้น ๆ นี้   แต่ก็เป็นชีวิตประจำวันของทุกคนที่ว่า   ที่ทุกคนโลภ  ต้องการสิ่งหนึ่งสิ่งใด  ในชีวิตประจำวัน ก็เพราะเห็นความสำคัญในโลกนี้เท่านั้น  ถ้าต้องการลาภ  ต้องการยศ   ต้องการสักการะ  จะติดตามไปถึงโลกหน้าได้ไหม   ลาภที่ปรารถนานักในชาตินี้   แม้แต่ยศ  แม้แต่สรรเสริญ   ไม่สามารถจะติดตามไปได้เลย  แต่ทำไมจึงติดในลาภ  ในยศ   ในสรรเสริญ  ในสักการะ   เพราะเหตุว่าคนพาลเห็นโลกนี้เป็นปกติ  คือ คิดถึงเฉพาะโลกนี้  ที่กำลังเป็นอยู่เท่านั้น   จนกระทั่งสามารถที่จะกระทำทุจริตต่าง ๆ   หรืออาการที่เป็นไปเพราะอกุศลจิตต่าง ๆ   ด้วยโลภะบ้าง  โทสะบ้าง  โมหะบ้าง   เพราะว่าไม่เห็นโลกหน้าเป็นปกติ   

ถ้ามีมานะ  มีความสำคัญตน  ในโลกนี้  ในชาตินี้  ในลาภ  ในยศ  ในสรรเสริญ  ในสักการะ  ชาติหน้า  ลองคิดดูว่า  จะหนาแน่นขึ้นอีกเท่าไหร่   ที่จะเป็นผู้ติด  ในลาภ  ในยศ  ในสรรเสริญ   ในสักการะ   ยากแก่การที่จะสละ  ที่จะคลาย  เพราะเหตุว่าในชาตินี้ไม่ยอมคลาย  ความติดในลาภ  ในยศ   ในสรรเสริญ  ในสักการะ   

เพราะฉะนั้นแต่ละขณะซึ่งเกิดขึ้นเป็นอกุศล  แล้วดับไป   ก็เป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะทำให้อกุศลจิตนั้น ๆ เกิดในอนาคตข้างหน้า   เพราะฉะนั้นโลภมูลจิตที่เกิดเพียงชั่วขณะนิดเดียว  เป็นอุปนิสสยปัจจัยที่จะทำให้เกิดกุศลธรรมข้างหน้าอีก