為了累積智慧而活

อยู่เพื่อสะสมปัญญา

Sarah: 在五十餘年前，我在斯里蘭卡是一名非常投入練習的禪修者。那時的我，有機緣第一次聽到老師說，“聲音”只是聲音，只是被聽到。 接下來，就會去想各種聲音的意義，各種各樣不同的情境故事。然而，這件事情被老師解釋之後。自從我獲得了瞭解，我就對禪修靜坐這件事情，徹底沒有興趣了，立刻就放掉了。我在也不去作練習禪修了，然後就回到英國，去作我的工作，去跟家人在一起。 當時獲得瞭解這個最珍貴的禮物就是，沒有人可以作什麼，因為對真相的瞭解，每一刻的法， 皆是有因緣條件生起，並不是誰可以控制。

ซาร่า: 50 กว่าปีก่อน ดิฉันเป็นคนหนึ่งที่สนใจมากในการฌานสมาธิที่ประเทศศรีลังกา ตอนนั้นได้มีโอกาสได้ยินท่านอาจารย์กล่าวว่า เสียงเป็นเพียงแค่เสียง เป็นเพียงสิ่งที่ถูกได้ยินเท่านั้น แล้วต่อมาจึงคิดเป็นเรื่องราวความหมายของเสียงต่างๆ บุคคลต่างๆ หลังจากที่เข้าใจคำอธิบายเรื่องนี้แล้ว ดิฉันไม่ได้สนใจเรื่องฌานสมาธิอีกเลย ละทิ้งทันที ไม่ได้หวนกลับไป ทำฌานสมาธิอีก และได้กลับไปอยู่กับครอบครัวและทำงานที่ประเทศอังกฤษ ความเข้าใจที่ได้รับในตอนนั้นที่เป็นของขวัญที่ล้ำค่าอย่างยิ่งในช่วงนั้นก็คือ ได้เข้าใจว่าไม่มีใครสามารถทำอะไรได้เลยจริงๆ เพราะสภาพธรรมทุกขณะ ล้วนมีเหตุปัจจัยจึงเกิดขึ้น ไม่มีใครสามารถบังคับควบคุมได้

當你刻意去選擇專注在某個對象上，那是完全沒有利益的，反而會帶來更多的困擾。為了想要專心的修行，就會遠離社會，遠離家庭。佛陀所說的法，這一道路是去瞭解而不是練習為了要得到什麼。 所以我們是很幸運能夠在這裡，討論，聽到，真相究竟是什麼？ 這是很稀罕難得的機會。能夠生起感激的心，這也是非常難得的稀有。

ในขณะที่คุณเจาะจงเลือกอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่ง นั่นไม่ได้มีประโยชน์อะไรเลย แต่กลับนำมาซึ่งปัญหามากมาย เป็นความตั้งใจในการบำเพ็ญเพียร หลีกหนีสังคม ห่างไกลครอบครัว แต่พระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ทั้งหมดเป็นไปเพื่อความเข้าใจ ไม่ได้เป็นไปเพื่อการฝึกฝนเพื่อที่จะได้อะไร ดังนั้นเราโชคดีมากที่ได้มาอยู่ที่ตรงนี้ มาสนทนา มาฟังว่าความจริงถึงที่สุดนั้นคืออะไร? เป็นโอกาสที่หาได้ยากยิ่ง

“聲音” 只是被聽到，聽起來很簡單，很普通的一句話。但是，倘若沒有佛陀的教導，我們根本是不可能知道的。因此，我們就會，心生歡喜，感激讚嘆，這一句，那麼簡單的話意義卻極細，深奧難懂。 在聽到老師解釋之前，我也是閱讀過了很多的三藏經典，可是那是帶著有一個我，錯誤的瞭解。但自從聽到老師講之後，世界完全不一樣了。

"เสียง" เป็นเพียงสิ่งที่ถูกได้ยินเท่านั้น ข้อความนี้ฟังดูแล้วง่ายมากๆ เป็นข้อความที่แสนจะธรรมดา แต่ถ้าไม่มีคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เราไม่มีทางที่จะรู้ได้เลย การได้เข้าใจความจริงทำให้เกิดความยินดีซาบซึ้งในคุณของข้อความนี้ ที่ดูเหมือนจะธรรมดา แต่ความหมายนั้นละเอียด ลึกซึ้ง ยากที่จะรู้ได้ ก่อนที่จะได้ฟังคำอธิบายจากท่านอาจารย์ ดิฉันก็เคยอ่านพระไตรปิฎกมามาก แต่ว่าก็เป็นไปด้วยความ เข้าใจว่าเป็นเรา ซึ่งเป็นความเข้าใจผิด แต่หลังจากที่ได้ฟังท่านอาจารย์แล้ว โลกทั้งหมดก็ไม่เหมือนเดิม

例如，某些人會閱讀 “大念住經” （Satipatthana Sutta），倘若那個人真的沒有瞭解核心就是無我，閱讀者就會認為是我在專注在身體，是我在專在感受。就連什麼是身體，身體是概念也不知道，什麼都不知道。

閱讀時，是我在閱讀，是我應該要專注，是我要怎麼樣，是我應該要覺知什麼。因此，倘若不能夠真的瞭解 “聲音” 就只是聲音，聲音就只是被聽到的，每一刻的法就只是無我的，就不可能真正的瞭解法，不可能瞭解真相。

ตัวอย่างเช่น บางคนที่อ่านมหาสติปัฏฐานสูตร ถ้าไม่ได้มีความเข้าใจจริงๆ ว่าไม่มีเรา ผู้อ่านก็จะสำคัญผิดว่าเรากำลังจงใจใส่ใจในกาย เป็นเราที่จงใจใส่ใจในเวทนา แม้กายคืออะไรก็ยังไม่รู้ กายเป็นบัญญัติก็ไม่รู้ ไม่รู้เลยสักอย่าง ในขณะที่อ่าน เป็นเราที่กำลังอ่าน เป็นเราที่จงใจตั้งใจ เป็นเราที่จะทำอย่างไร เป็นเราที่มีสติที่จะไปรู้อะไรต่างๆ

เพราะฉะนั้นถ้าไม่มีความเข้าใจจริงๆ ว่า "เสียง" เป็นเพียงแค่เสียงเท่านั้น เสียงเป็นเพียงสิ่งที่ถูกได้ยิน เป็นแค่เพียงสภาพธรรม ไม่มีเรา ก็จะไม่มีทางที่จะเข้าใจในสภาพธรรมได้อย่างแท้จริง ไม่สามารถเข้าใจความจริงได้

問: 非常的感激您為我們分享您曾經經歷過的故事，在這個故事帶來了給我們很大的幫助，很大的感動，以及很大的提醒。

ผู้ถาม: รู้สึกซาบซึ้งและขอบพระคุณอย่างยิ่ง ที่คุณได้แบ่งปันเรื่องราวประสบการณ์ของคุณ ซึ่งนับว่าเป็นการเกื้อกูลอย่างมาก เป็นสิ่งที่เตือนใจได้อย่างดี

Sarah: 那時，還沒有網路，科技也沒有這麼發達，沒有 “雲端” （zoom），沒有機會開著視頻於老師和大家實時這樣的討論，這是很珍貴的機會。 那個時代只有磁帶錄音機，錄音的品質也沒有現代的好，重點就是不論是怎麼樣的情況， 有沒有對佛陀的教導有興趣？ 有沒有對法的真相有興趣？ 這個興趣會帶領進入可以聽到真相的機會。 所以，最重要的條件是真的有 “慾心所” 的善，善欲，善的興趣想要聽，然後能去仔細的思考，真相是什麼？

ซาร่า: ตอนนั้นยังไม่มีเครือข่ายอินเตอร์เน็ต เทคโนโลยีก็ยังไม่ได้เจริญอย่างนี้ ไม่มีซูม ไม่มีโอกาสดูวิดีโอที่พวกเราสนทนาธรรมกับท่านอาจารย์ แต่ ณ เวลานี้ มีทุกอย่าง จึงเป็นโอกาสที่มีค่าอย่างยิ่ง สมัยก่อนมีเพียงเครื่องบันทึกเทป คุณภาพของการบันทึกก็ไม่ได้มีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม สิ่งที่สำคัญก็คือ ไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์เช่นไรก็ตาม มีความสนใจในคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือเปล่า? มีความสนใจในความจริงของสภาพธรรมหรือเปล่า? ความสนใจอันนี้เองจะนำพาเราไปสู่โอกาสที่จะได้ฟังความจริง ดังนั้นปัจจัยที่สำคัญที่สุดคือ มีกุศลฉันทะจริงๆ "ฉันท เจตสิก" ที่เป็นไปในฝ่ายกุศล มีความสนใจที่เป็นกุศล สนใจที่จะฟัง คิดพิจารณาอย่างละเอียดถี่ถ้วนว่าความจริงคืออะไร?

例如 “無我”（anatta）這個字，人人都可以說 “無我”（anatta），當我們說聲音是 “無我” 時，是什麼意思？ 它的意思就是有因緣條件才會生起，並不是誰、你、我、或任何某個東西，它是不受命令控制的。 “聲音” 不是誰的聲音，不是你或我的聲音，它只是一個 “色法” ，色聚中的其中一個色法，是有因緣條件而生起的，聲音可能被經驗，可能不被經驗就滅了，這就是 “無我”。 我非常的感激能聽到真相的這個機會，能在老師的帶領之下以及在座有興趣的法友分享討論。

ตัวอย่างเช่น "ไม่มีเรา" (อนัตตา) คำนี้ ใครๆ ก็พูดได้ว่า "ไม่มีเรา" (อนัตตา) ในขณะที่เราพูดว่าเสียงเป็นอนัตตานั้น นั่นหมายความว่าอะไร? ความหมาย คือมีเหตุปัจจัยจึงเกิดขึ้น ไม่ใช่ใคร คุณ ฉัน หรือสิ่งหนึ่งสิ่งใดเลย ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชา "เสียง" ไม่เป็นเสียงของใคร ไม่เป็นเสียงของคุณหรือของฉัน เป็นเพียงรูปธรรมเท่านั้น เป็นหนึ่งในรูปกลาป เกิดขึ้นเพราะมีเหตุปัจจัย เสียงบางครั้งก็ถูกรู้ บางครั้งก็ไม่ได้ถูกรู้ บางคราวเสียงไม่ได้ถูกรู้เสียงก็ดับไปแล้ว นี่คือไม่มีเรา ดิฉันซาบซึ้งยิ่งในโอกาสที่ได้ฟังคำจริง นำโดยท่านอาจารย์รวมถึงสหายธรรมทุกท่านที่มีความสนใจในพระธรรมในที่นี้

Ajhan Sujin: Kun Sarah 的表達，是對三藐三佛陀的教導表達的敬意。 倘若沒有真的瞭解三藐三佛陀的教導，能夠對三寶有這麼高的尊敬嗎？ 倘若沒有真正的瞭解，堅定的信心，就不可能對三藐三佛陀的大悲憫，有這麼高的敬意，能把自己所獲得的瞭解於他人分享是最珍貴的時刻，對法的瞭解會成為捨棄，平靜的因緣條件。

อ.สุจินต์: การแสดงของคุณซาร่านั้น เป็นการแสดงความเคารพในคำสอนขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถ้าไม่มีความเข้าใจในคำสอนขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะสามารถเคารพในพระรัตนตรัยได้สุดสุดอย่างนี้ไหม? ถ้าไม่มีความเข้าใจ ไม่มีศรัทธาที่มั่นคงจริงๆ ก็เป็นไปไม่ได้เลยที่จะเคารพซาบซึ้งในพระมหากรุณาคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่นี่ยังสามารถที่จะนำสิ่งที่ได้รับความเข้าใจมาแสดงกับผู้อื่นด้วย จึงเป็นโอกาสที่มีค่ายิ่ง การเข้าใจธรรมะจะเป็นปัจจัยให้เกิดการละ

因此，我們活著就是為了瞭解法，因為死亡隨時都可以發生。每一刻都是非常珍貴的機會，去瞭解正在出現的法，逐漸的，慢慢的，愈來愈去靠近正在出現的法。這就是為什麼我們要討論佛法，培養聞慧，思慧的累積。

ด้วยเหตุนี้เรามีชีวิตอยู่ก็เพื่อเข้าใจพระธรรม เพราะความตายเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ทุกๆ ขณะที่ยังไม่ตายจึงเป็นโอกาสที่มีค่ายิ่ง ที่จะเข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ค่อยๆ เข้าใกล้สภาพธรรมที่กำลังปรากฎ นี่จึงเป็นเหตุว่าทำไมเราจึงต้องสนทนาธรรม อบรมเจริญสะสมความเข้าใจในการฟังและพิจารณา

因此，每一刻的善都是值得被感激，都是珍貴的。 你想要有那樣的善嗎？ 那個感激的法它已經滅了，但是會累積的。 有沒有誰想要經驗 “涅槃”（nibbana) ？ 現在不用去想涅槃因為它沒有出現，當因緣條件俱足了，體證四聖諦才能能經驗涅槃，當條件不足時，一直想着涅槃，那只是在作夢，痴心妄想。因為對於經驗涅槃而言，是需要足夠的智慧根除邪見了。

เพราะฉะนั้นทุกขณะที่เป็นกุศลนั้น มีค่า ควรที่จะซาบซึ้ง อยากที่จะเป็นกุศลอย่างนั้นไหม? สภาพธรรมที่ซาบซึ้งอันนั้นก็ดับไปแล้ว แต่ว่าสะสม มีใครไหมที่อยากจะรู้นิพพาน? เดี๋ยวนี้ ไม่ต้องไปคิดถึงนิพพานเลย เพราะว่านิพพานยังไม่ปรากฎ เมื่อเหตุปัจจัยถึงพร้อมรู้แจ้งในอริยสัจ 4 จึงจะรู้นิพพานได้ เมื่อเหตุปัจจัยยังไม่พร้อม แล้วไปคิดถึงแต่นิพพาน นั่นคือกำลังฝัน เพ้อฝัน เพราะว่าการรู้นิพพาน ได้ ต้องมีกำลังปัญญาที่มากพอที่จะกำจัดทิฏฐิความเห็นผิดได้

那，現在有沒有邪見呢？ 因此，要謹慎的去瞭解三藐三佛陀所說的每一句話是什麼？ 而不是隨隨便便的，忽略世尊所說的深義，又是去想著別的事情了。 所以，什麼是涅槃呢？ 不只是 “涅槃” 這個文字，而是有沒有去思考過它的本質到底是什麼？ 涅槃會不會成為，欲望，希望，期望，盼望，的對象呢？ 它可以成為期望的對象嗎？

แล้วเดี๋ยวนี้มีทิฏฐิความเห็นผิดหรือเปล่า? เพราะฉะนั้นไม่ประมาทการที่จะต้องเข้าใจคำสอนของ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกคำว่าคืออะไร? ไม่ใช่ฟังแล้ว คิดเอง ประมาทในอรรถความหมายที่ลึกซึ้ง แล้วยังไปคิดถึงเรื่องอื่นอีก เพราะฉะนั้น นิพพานคืออะไร? ไม่เพียงชื่อ หรือพยัญชนะของคำนี้เท่านั้น แต่เคยที่จะคิดพิจารณาถึงลักษณะของนิพพานบ้างไหมว่าคืออะไร? นิพพานจะเป็น ความปรารถนา ความหวัง ความต้องการ ความเฝ้าคอย ได้ไหม?

問: 不能

ผู้ถาม: ไม่ได้

Ajhan Sujin: 當有欲望想要去經驗涅槃的時候，那個涅槃就只是文字而已，並不是真的涅槃。那個有欲望的是什麼？

อ.สุจินต์: ในขณะที่มีความต้องการที่จะรู้นิพพาน คำว่า นิพพาน ก็เป็นเพียงพยัญชนะเท่านั้น ไม่ใช่สภาพของนิพพานจริงๆ เพราะฉะนั้นความต้องการนั้นคืออะไร?

因此只要還有這樣的欲望，期望，想要去經驗涅槃，有無明，有邪見，這只是文字而已。有誰想要根除這些煩惱不善的汙染嗎？ 只有智慧才能正確的瞭解出現的法，生起就滅了，不再回來。所以，只有不同層次的智慧，慢慢的一步一步的去瞭解真相。直到最終可以瞭解涅槃是什麼？

ด้วยเหตุนี้ เพียงแค่ว่า มีความปรารถนา ความหวัง ความต้องการที่จะรู้นิพพาน ก็เป็นเรื่องของอวิชชา ความไม่รู้ ไม่เข้าใจ มีใครต้องการที่จะดับกิเลสไหม? มีเพียงปัญญาเท่านั้นที่จะสามารถเข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฎได้ถูกต้องตรงตามความเป็นจริง เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป ไม่กลับมาอีกเลย ดังนั้น มีเพียงปัญญาในแต่ละระดับ ที่จะค่อยๆ เข้าใจความจริงแต่ละระดับ จนกระทั่งถึงที่สุดที่สามารถจะเข้าใจได้ว่านิพพานคืออะไร

在要達到那一步之前，要先瞭解現在這一刻正在出現的法的真相，法的真相是什麼？ 這一刻就在生滅。倘若沒有建立智慧，培養智慧的累積，是不可能捨棄無明邪見，捨離不善法。

แต่ก่อนที่จะไปถึงขั้นนั้น ต้องเข้าใจสภาพธรรมที่กำลังปรากฎตามความเป็นจริง ในเดี๋ยวนี้ ขณะนี้ เสียก่อน ว่าความจริงของสภาพธรรมคืออะไร? ขณะนี้ กำลังเกิดดับ ถ้าปัญญายังไม่ได้เจริญ ยังไม่ได้อบรมสะสม เป็นไปไม่ได้เลยที่จะละทิ้งความไม่รู้ ความเห็นผิด หลีกออกจากอกุศลธรรมได้

真相波羅蜜就是對現在正在出現的法很誠實，智慧是所有波羅蜜生起的因緣條件，不管是慈愛，以及其它的善法。倘若不能夠瞭解現在正在出現的真相，那會有更多的慈愛嗎？ 因此，學習一切的重點就是現在，現在有什麼法正在出現? 在那裡出現的就只是法，並不是任何人或東西。 這就是重點，因為智慧的累積是慢慢的在建立，是逐漸的，一點一點的去瞭解正在出現的法，智慧並不期待要發生什麼。

สัจจบารมี คือ มีความตรงต่อความความจริงของสภาพธรรมที่กำลังปรากฎเดี๋ยวนี้ ปัญญาเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้บารมีทั้งหลายเกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเมตตา รวมถึงกุศลธรรมต่างๆ แต่ถ้าไม่เข้าใจความจริงที่กำลังปรากฎเดี๋ยวนี้ เมตตาจะมีเพิ่มขึ้นได้ไหม? ด้วยเหตุนี้ จุดสำคัญของการศึกษาทั้งหมดคือ เดี๋ยวนี้ เดี๋ยวนี้มีสภาพธรรมอะไรที่กำลังปรากฎ? สิ่งที่ปรากฎนั้น เป็นเพียงธรรมะเท่านั้น ไม่ใช่ใครหรือสิ่งหนึ่งสิ่งใดเลย นี่เป็นจุดที่สำคัญ เพราะปัญญาที่ค่อยๆ สะสม ค่อยๆ อบรมเจริญขึ้น ซึ่งจะค่อยๆ เข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ โดยไม่มีความคาดหวังว่าอะไรจะเกิดขึ้น เข้ามาแทรก

敬感恩阿姜舒淨 (Ajhan Sujin Boriharnwanaket) 的恩惠

น้อมเคารพในคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

謹以此施法之功德與我們在輪迴裡每一世的父母 師長 同修 親友 仙人 各位讀者及其他一切眾生分享

กุศลในการนี้ ข้าพเจ้าขออุทิศแด่บิดามารดาในทุกภพทุกชาติ ครูบาอาจารย์ ญาติมิตรสหาย เทวดา และผู้อ่าน รวมถึงสัตว์ทั้งหลาย

By line group Just Dhamma

หมายเหตุ

ที่มา การสนทนาธรรมออนไลน์ระหว่างท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ กับ ชาวจีน

สรุปใจความภาษาจีน โดย 陳品彤 เฉินผิ่นถง (คุณแพท)

แปลภาษาไทย โดย คุณปาล สว่างพัฒนกุล (黃如蓮)