ฟังแล้วสบาย เพราะเข้าใจ
ผู้ฟัง ที่ว่าฟังสบายๆ
ท่านอาจารย์ ฟังแล้วสบาย เพราะเข้าใจ สบายตรงเข้าใจ ไม่ได้เดือดร้อนกับอะไรเลย ไม่มีขณะอื่นที่จะมาร่วมด้วยในขณะนั้น ไม่ได้มีความคิดอื่นที่จะทำให้ไม่สบายในขณะที่กำลังเข้าใจธรรม ถ้าไม่เข้าใจธรรม ฟังแล้วไม่สบายแน่ค่ะ เพราะไม่เข้าใจ เป็นเรา ใช่ไหมคะ เมื่อไรจะรู้ ขณะนั้นสบายไหมคะ
ผู้ฟัง ไม่สบาย
ท่านอาจารย์ แต่ขณะใดที่เข้าใจ ขณะนั้นสบาย เพราะเหตุว่าเข้าใจ เวลาที่เข้าใจตรงนั้น ขณะนั้นจะไม่สบายไม่ได้ เพราะรู้ความจริง รู้จักธรรมด้วยว่าเป็นอนัตตา เมื่อเข้าใจว่าเป็นธรรม อะไรที่ไม่สบาย ก็ไม่มี ใช่ไหมคะ เพราะขณะนั้นเข้าใจ นี่คือความละเอียดของธรรม
ผู้ฟัง ถ้าไม่เข้าใจ ก็จะคิดว่ามีตัวตน ก็สบายๆ ฟังธรรม ตอนนั้นก็ไม่ใช่เข้าใจอยู่แล้ว
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นการฟังจึงต้องละเอียด และต้องเข้าใจจริงๆ ในแต่ละคำว่า ที่พูดอย่างนั้นหมายความว่าอย่างไร ฟังสบายๆ ไม่เดือดร้อน เพราะฟังแล้วเข้าใจว่าเป็นธรรม ขณะที่กำลังเข้าใจว่าเป็นธรรม ขณะนั้นจะไม่สบายไม่ได้ เพราะว่าเป็นชั่ว ๑ ขณะ ซึ่งปัญญาเกิดขึ้นเข้าใจ เห็นถูก แต่พอเสียงดัง ไม่ใช่ขณะที่กำลังเข้าใจ คนละขณะแล้ว สบายใจไหม เวลาได้ยินเสียงดัง ก็แล้วแต่ว่า เราหมายความถึงความสบายใจที่เราเข้าใจสภาพธรรมขณะนั้นอย่างไร