ไม่ใช่เราที่เห็น แต่เป็นธรรมที่สามารถเห็น เป็นธาตุชนิดหนึ่ง
ผู้ฟัง สิ่งที่กำลังปรากฏที่ไม่ใช่สภาพธรรม แปลว่าอะไร
ท่านอาจารย์ แล้วเป็นอะไรถ้าไม่ใช่สภาพธรรม
ผู้ฟัง สิ่งที่ถูกเห็นก็เป็นสภาพธรรม
ท่านอาจารย์ ถ้ามีความเข้าใจถูกต้องก็ต้องยืนยันคำนี้ สิ่งที่ปรากฏมีจริง กำลังปรากฏเป็นธรรมชนิดหนึ่ง แต่ขณะนี้เป็นหรือเปล่าสำหรับแต่ละบุคคล ลักษณะของนามธรรมปรากฏหรือเปล่า ว่าไม่ใช่คุณวิจิตรที่เห็น แต่เป็นธรรมที่สามารถเห็น เป็นธาตุชนิดหนึ่ง รู้ลักษณะนั้นหรือยัง ขณะนี้คุณวิจิตรเห็นใคร เห็นอะไร
ผู้ฟัง เห็นอาจารย์
ท่านอาจารย์ เป็นธรรมหรือเปล่า
ผู้ฟัง เป็น
ท่านอาจารย์ ธรรมที่ปรากฏทางตากับความคิดนึกไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นแม้ว่าจะได้ฟังว่าทุกอย่างเป็นธรรม แต่เป็นผู้ตรงว่าขณะนี้ถ้าพูดถึงสิ่งที่ปรากฏทางตาหรืธรรมที่ปรากฏทางตา กำลังพูดถึงเฉพาะธรรมนั้น ซึ่งภาษาบาลีใช้คำว่า รูปารมณหรือ รูปารมณ์ ธรรมที่กำลังปรากฏ ขณะนี้มีความเข้าใจถูกในลักษณะของสภาพธรรมที่เพียงปรากฏได้ทางตาเท่านั้น ไม่ใช่ใครเลยทั้งสิ้น ขณะนี้ปัญญารู้อย่างนั้นหรือยัง
ผู้ฟัง รู้แล้ว
ท่านอาจารย์ รู้แล้วก็ทุกอย่างเป็นธรรมหรือเปล่า
ผู้ฟัง เป็น
ท่านอาจารย์ ทุกอย่างเลย โดย อย่างไร
ผู้ฟัง โดยการเห็น
ท่านอาจารย์ การเห็นทุกคนก็เห็น แต่เห็นแล้วไม่รู้ว่าเป็นธรรมก็เยอะแยะ เห็นคน เห็นสัตว์ ไม่ได้รู้ว่าเป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏได้ทางตาเท่านั้น เพราะฉะนั้น แต่ละคนก็ต้องเป็นผู้ตรงว่าแม้แต่จะได้ยินว่าทุกอย่างเป็นธรรม เสียงขณะนี้เป็นธรรมหรือยัง ได้ยินขณะนี้เป็นธรรมหรือเป็นเรา เห็นขณะนี้เป็นธรรมหรือยัง หรือว่าเป็นเราเห็น ก็ต้องเป็นผู้ที่ตรง แม้ว่าสภาพธรรมนั้นเป็นธรรม แต่ปัญญาเห็นถูกต้องอย่างนั้นหรือยัง หรือยังไม่ได้เกิดขึ้น ต้องค่อยๆ อบรม
ผู้ฟัง คงยังไม่มีปัญญา
ท่านอาจารย์ ถ้าไม่มีปัญญาก็ยังไม่รู้ว่าเป็นธรรม ยังไม่รู้ว่าเป็นธรรม ทั้งๆ ที่เป็นธรรม ก็ไม่รู้ว่าเป็นธรรม นี่โมหะหรือเปล่า
ผู้ฟัง คงประกอบด้วย
ท่านอาจารย์ ชัดเจน ขณะที่ไม่รู้ มืดมนไม่สามารถที่จะเห็นถูก เข้าใจถูกในลักษณะของธรรมที่ปรากฏ แม้ว่าเป็นสีสันวัณณะที่สว่างเสมอปรากฏ หรืออาจจะมืดในห้องมืดก็ตามแต่ แต่ตราบใดที่เป็นอวิชชา ไม่สามารถที่จะเข้าใจถูก เห็นถูกว่าลักษณะนั้นเป็นธรรมชนิดหนึ่งซึ่งเกิดแล้วดับ และก็ต้องกระทบกับจักขุปสาทด้วยจึงได้ปรากฏ
ผู้ฟัง คำว่า “ธรรม” ที่อาจารย์พูดอยู่ตลอดเวลา หมายความว่าอะไร
ท่านอาจารย์ สิ่งที่มีจริง ทรงสภาพความจริงนั้น เปลี่ยนไม่ได้ โลภะมีจริงหรือเปล่า เป็นธรรมหรือเปล่า เปลี่ยนลักษณะของโลภะให้เป็นอย่างอื่นได้ไหม มีลักษณะอย่างไร จริงอย่างไร ก็จริงอย่างนั้น โทสะจริงไหม ถ้าลักษณะของโทสะมีจริง โทสะจริงอย่างไรจะเปลี่ยนโทสะให้ไปเป็นอย่างอื่นไม่ได้
ที่มา ...