ทำไมต้องเรียนเรื่องพระนิพพาน

คุณอดิศักดิ์ ได้รับคำถามจากคุณชมเชย จากเชียงใหม่ อยากถาม และอยากได้คำตอบ ผมก็เลยรับอาสาจะถามแทนให้ ซึ่งคำถามก็ไม่ได้มีอะไรมากมาย คือคุณชมเชยถามว่า ปุถุชนเราในชาตินี้คงเข้าไม่ถึงพระนิพพาน จำเป็นไหมที่จะต้องเรียนเรื่องพระนิพพาน แล้วเจาะจง ว่าถามท่านอาจารย์สุจินต์ด้วย

ส. เรื่องจะเข้าถึงหรือไม่เข้าถึงอยู่ที่ปัญญา เพราะฉะนั้น แทนที่เราจะคิดถึงสิ่งซึ่งเป็นแต่เพียงผลไกล คือการเข้าถึงนิพพาน เราควรจะคิดถึงขณะนี้ที่จะได้ทราบความจริงว่า ปัญญาของเราเกิดหรือเปล่า แล้วก็รู้ลักษณะของสภาพธรรมะที่กำลังปรากฏ เพียงขั้นคิดนึก หรือว่าสามารถที่จะเข้าใจสภาพแท้ๆ ของสิ่งที่กำลังปรากฏ

เพราะฉะนั้น ก็เป็นเรื่องที่ถ้าเราจะคิดถึงนิพพาน ก็เป็นเรื่องไกล แต่อย่างไรก็ตาม การศึกษาทั้งหมดทำให้ความเห็นถูกต้อง เพราะเหตุว่าถ้าไม่มีการศึกษาเลย เราก็อาจจะเข้าใจว่า เพียงนิดหน่อยก็สามารถที่จะถึงนิพพานได้

เพราะฉะนั้น ยิ่งฟังยิ่งศึกษายิ่งเข้าใจตัวเองจริงๆ ก็จะทำให้เรารู้ได้ว่า จะถึงหรือไม่ถึง แต่ว่าถ้าใครคิดอยากถึงเมื่อไร ก็ผิดเมื่อนั้น เพราะว่าไม่สามารถที่จะถึงด้วยความอยาก แต่สามารถที่จะรู้จักตัวเองว่า สติกับหลงลืมสติต่างกัน แล้วก็ขณะที่สติเกิดแม้ในขณะนี้สามารถที่จะเข้าใจลักษณะของสภาพที่กำลังปรากฏ มากน้อยแค่ไหน

ผู้ฟัง กราบเรียนท่านอาจารย์ คือมีคนเขาถามว่า เมื่อวันอาทิตย์นี้ที่วัดพันเตา เขาถามว่าทำไมจะต้องเรียนเรื่องพระนิพพาน จำเป็นต้องเรียนไหม

ส. ทุกอย่างที่มีจริง เราก็ควรที่จะมีความเข้าใจให้ถูกต้อง เพราะว่าโดยมากพอได้ยินคำว่านิพพาน คนที่ไม่ได้เรียนเลย ก็คิดว่าเป็นเมืองสวรรค์ แล้วก็เป็นสิ่งที่สวยงามเหลือเกิน เป็นแสงสว่าง เป็นอะไรก็แล้วแต่ นั่นหมายความถึงคนที่ไม่ได้เรียน เพราะฉะนั้น คนที่ไม่ได้เรียนก็ไม่สามารถที่จะเข้าใจได้ถูกต้องว่า นิพพานคืออะไร แต่คนที่เรียน แม้ไม่ถึง ก็ยังรู้ว่านิพพานไม่ใช่อย่างนั้น

อ.สมพร เรื่องนิพพานเราต้องศึกษาบ้าง ถ้าไม่ศึกษาเดี๋ยวจะเข้าใจว่า พระนิพพานเป็นเมืองแก้วชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็นการเห็นผิดอย่างร้ายแรง แต่ว่าเราก็ศึกษาเท่าที่เหมาะสม สิ่งที่ต้องศึกษามากที่สุดก็คือ จิต เจตสิก รูป ทั้งหมดมี ๔ อย่าง แต่ว่านิพพานเราต้องศึกษาบ้างเหมือนกัน มิฉะนั้นเราจะสำคัญผิดไป อย่างที่เขาบอกว่าเป็นเมืองแก้ว เป็นที่อยู่ แล้วก็ติดต่อพระนิพพานได้ ไปเฝ้าพระพุทธเจ้าได้ ขอให้เราเข้าใจว่า ปรมัตถธรรม จริงๆ ต้องตรงตามหลักพระพุทธพจน์ ไม่ใช่ว่านึกจะมาก็มา นึกจะไปก็ไปหาพระนิพพาน หรือไปเฝ้าพระพุทธเจ้า ไม่ใช่อย่างนั้น นั่นเป็นความสำคัญผิด เข้าใจผิด ธรรมะ ๔ อย่างเท่านั้น ต้องศึกษา แต่ว่าศึกษาอย่างไหนบ้าง ก็ขึ้นแก่ความสามารถของเรา