ที่พึ่งอยู่ไหน

    ที่พึ่งอยู่ไหน ยังไม่ได้ไปไหนเลย เพียงแค่ได้ยินคำว่า “ที่พึ่ง” แต่ความละเอียดที่จะทำให้รู้ว่า ที่พึ่งคืออะไร แล้วที่พึ่งอยู่ที่ไหน ได้ยินคำว่า ที่พึ่งทุกคนรู้จัก พึ่งเพื่อพ้นภัย ไม่ใช่พึ่งเพื่อมีภัยไปเรื่อย

    เพราะฉะนั้น พึ่งก็คือให้พ้นจากภัยทั้งหลาย เพราะฉะนั้น ที่พึ่ง ได้ยินคำนี้ ก็ต้องหมายความว่า คำนี้มี ถ้าไม่มีจะพูดถึงทำไม แล้วที่พึ่งอยู่ไหน ฟังมาตั้งนานแล้วรู้ด้วยว่า ที่พึ่งจะทำให้พ้นจากภัยทั้งหลาย ภัยของการเกิดแล้วเกิดอีก แล้วทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดแล้วไม่เที่ยง เกิดแล้วก็ดับไป นีแหละเป็นภัยอย่างยิ่ง แต่ถ้าหาที่พึ่งไม่เจอ อ่านตำราทั้งเล่ม แต่ว่าหาที่พึ่งไม่เจอ แล้วจะได้ประโยชน์อะไร เดี๋ยวนี้มีเห็น มีที่พึ่งหรือยัง ที่พึ่งอยู่ใกล้หรือที่พึ่งอยู่ไกล ต้องไปหามาจากไหนถึงจะพึ่ง

    ในขณะนี้ธรรมะเกิดแล้วดับอย่างเร็วมาก เพราะฉะนั้น ที่พึ่งจริงๆ ในขณะนี้ที่กำลังเห็นอยู่ไหน และคืออะไร ที่พึ่งอยู่ไหนในขณะที่กำลังได้ยิน ที่พึ่งอยู่ไหนในขณะที่กำลังคิด ที่พึ่งอยู่ไหนในขณะที่จำ ไม่เจอเลย ได้ยินแต่คำว่า “ที่พึ่ง” แต่หาที่พึ่งไม่พบ เพราะฉะนั้น ก็ยังไม่มีที่พึ่ง

    เพราะฉะนั้น ที่พึ่งจริงๆ ก็คือความเห็นถูก ความเข้าใจถูก ซึ่งไม่เคยมีก่อนจะได้ฟังพระธรรม ไม่มีใครสามารถที่จะเข้าใจความจริงของสิ่งที่มี คือ เกิดมาแล้วเห็นบ้าง ได้ยินบ้างโดยไม่มีที่พึ่ง เพราะไม่สามารถรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังมีได้

    ด้วยเหตุนี้ที่จะกล่าวว่า ความเข้าใจถูก ปัญญาเป็นที่พึ่ง ก็คือพึ่งให้รู้ความจริงของสิ่งที่มีซึ่งไม่สามารถพึ่งความคิดของตัวเอง เพราะไม่มีปัญญาที่สามารถเข้าใจถูกในสิ่งที่กำลังปรากฏ

    เพราะฉะนั้น แม้แต่คำว่า “ที่พึ่ง” ก็เป็นคำที่ลึกซึ้งที่จะต้องรู้ว่า พึ่งเพื่ออะไร ไม่ใช่เพื่อทรัพย์สินเงินทอง ไม่ใช่เพื่ออำนาจวาสนา หรือไม่ใช่เพื่อมีความรู้วิชาการต่างๆ หรืออย่างอื่น อย่างนั้นเป็นที่พึ่งหรือ แต่ที่พึ่งที่แท้จริงเมื่อเข้าใจแล้วก็จะรู้ได้ว่า มีได้อย่างไร ที่พี่งคือสามารถเข้าใจความจริงของสิ่งที่ปรากฏตามความเป็นจริงโดยมีพระธรรมเป็นที่พึ่ง

    เพราะฉะนั้น ไม่ใช่ที่พึ่งตอนอื่น กำลังเห็นแล้วก็หาที่พึ่งอื่น กำลังได้ยินก็ไปหาที่พึ่งอื่น แต่เดี๋ยวนี้เองที่เห็นมีอะไรเป็นที่พึ่ง มีพระธรรมเป็นที่พึ่งให้เข้าใจความจริงว่า เห็นเกิดแล้วดับไป ไม่ยึดถือว่าเป็นเรา ทั้งๆ ที่เข้าใจว่า เราเห็นมานานแสนนาน แต่กว่าจะรู้ความจริง มีการรู้ความจริงเป็นที่พึ่งว่า เห็นขณะนี้ชั่วคราว และสิ่งที่ปรากฏให้เห็นได้ก็เล็กน้อยมาก เพียงปรากฏทำให้เข้าใจว่า เป็นสิ่งนั้นสิ่งนี้ แต่แท้จริงก็คือเพียงปรากฏให้เห็นแล้วดับไปเท่านั้นเอง ถ้าไม่เข้าใจอย่างนี้ไม่มีที่พึ่ง เพราะไม่สามารถจะรู้ความจริงว่า แม้ในขณะไหนๆ ก็ตาม การมีที่พึ่งก็คือรู้ความจริงของสิ่งที่ปรากฏ

    คนที่ได้ฟังธรรมะต้องไตร่ตรอง แล้วต้องเป็นปัญญาของแต่ละคนแน่นอนที่จะเป็นที่พึ่ง ที่สามารถทำให้เข้าใจสิ่งที่มีซึ่งตลอดชีวิตก็มีแต่ไม่เคยรู้ เพราะฉะนั้น พึ่ง ก็ต้องรู้ว่า พึ่งผู้สามารถทำให้เข้าใจถูก เห็นถูกในสิ่งที่กำลังมี เมื่อเข้าใจแล้ว อยู่ที่ไหนก็มีที่พึ่ง เมื่อเข้าใจสิ่งนั้น แต่ถ้าอยู่ที่ไหนก็ไม่เข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ ก็คือไม่มีที่พึ่งที่ทำให้มีความเห็นถูกว่า แท้ที่จริงสิ่งนั้นเพียงมีปัจจัยทำให้เกิดแล้วดับไป ไม่ใช่เรา ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใดที่เที่ยงเลย จะพึ่งความจริงนี้ไหมคะ หรือว่าไม่ต้องการรู้ ไม่มีประโยชน์ แต่ว่าอย่างไรก็ต้องตายแล้วก็เกิดอีก และขณะนี้ไม่ใช่อย่างที่เราคิดว่า เกิดมาเป็นคนนี้ แล้วเมื่อสิ้นสุดความเป็นบุคคลนี้ก็คือตาย แต่ความจริงตายทุกขณะ เห็นตายไหมคะ เพราะอะไรคะ เพราะเห็นเกิด ถ้าเห็นไม่เกิด เห็นจะดับจะตายได้ไหม ก็ไม่ได้

    เพราะฉะนั้น ขณะนี้เองไม่ต้องไปรอจนถึงวันตาย แล้วจะพึ่งอะไรก่อนจะตาย แต่ว่าสามารถเข้าใจความหมายของคำว่า “ที่พึ่ง” คือความเข้าใจถูกในสิ่งที่มี เพราะว่าสิ่งนั้นเพียงเกิดขึ้นแล้วดับไป ให้เข้าใจว่า ไม่ใช่เรา ไม่ใช่สิ่งที่เที่ยง แล้วจะพึ่งได้ยอ่างไร ถ้าไม่เข้าใจถูกต้อง แต่ละภพแต่ละชาติที่ผ่านมามีที่พึ่งหรือเปล่า เพราะเหตุว่าไม่ได้รู้ความจริง

    เพราะฉะนั้น รู้ความจริงเมื่อไร เป็นที่พึ่งขณะนั้น

    เพราะฉะนั้น การฟังพระธรรมเพื่อมีที่พึ่งให้เข้าใจความจริง ไม่ใช่เพื่อเหตุอื่น เพราะฉะนั้น ทุกอย่างต้องตั้งต้นให้ถูกต้อง ไม่ว่าได้ยินคำว่าอะไร ก็ต้องเข้าใจความจริงว่า ไปหาที่พึ่งที่ไหน ขณะนี้มีที่พึ่งได้ไหม ถ้าขณะนี้ยังไม่มีที่พึ่ง จะหาที่พึ่งหรือจะพบที่พึ่งก็คือรู้ว่า ที่พึ่งนั้นคือความเข้าใจถูก ความเห็นถูก เพราะเหตุว่าไม่เคยเห็นถูกเลยว่า แท้ที่จริงไม่เคยมีเรา แต่ไหนแต่ไรก็ไม่มี ขณะนี้ก็ไม่มี ขณะต่อไปก็ไม่มี มีแต่ธรรมะซึ่งมีปัจจัยเกิดขึ้นแล้วดับไป พอใจไหมคะ