ที่พึ่งจริงๆคืออะไร
ส. ที่พึ่งจริงๆ เป็นวิชาความรู้ หรือว่าอะไรแน่ สำหรับชาวพุทธเรา
ผู้ฟัง ที่พึ่งจริงๆ สำหรับชาวพุทธเราก็คือ ความดี หรือกุศลจิต ครับ
ส. ที่ใช้คำว่าชาวพุทธ หมายความว่าอย่างไรคะ
ผู้ฟัง ผู้นั้นจะต้องศึกษาพระธรรม คำสั่งสอน
ส. ถ้าใช้คำว่า “ชาวพุทธ” หมายความว่า ผู้ที่นับถือ เคารพในพระศาสดา คือ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า มีพระองค์เป็นที่พึ่ง ใช่ไหมคะ มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง คือ พระพุทธรัตนะ พระธัมมรัตนะ พระสังฆรัตนะ เป็นที่พึ่ง ถ้าเราไม่ศึกษาเลย แล้วเรา บอกว่าเรามีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง แล้วเราก็บอกว่าเราไปพึ่งวิชาความรู้ ความรู้เป็นรัตนะหรือเปล่า
ผู้ฟัง ไม่ใช่ครับ
ส. เพราะฉะนั้น ที่กล่าวว่า เรามีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง ไม่ใช่มีความรู้เรื่องวิชาการทั้งหลายเป็นที่พึ่ง แต่ว่าเราไม่ได้ไปนั่งพูดว่า เราพึ่งวิชาการ ใช่ไหมคะ แต่ พุทธังสรณัง คัจฉามิ เราพูด ธัมมัง สรณัง คัจฉามิ สังฆัง สรณัง คัจฉามิ เมื่อพูดอย่างไร ก็ควรที่จะเข้าใจให้ตรงตามที่เราพูดด้วยว่า เรามีอะไรเป็นที่พึ่งแน่ เพราะว่ามิฉะนั้นแล้วเราก็อาจจะคิดว่า เรามีวิชาความรู้เป็นที่พึ่ง แต่เราไม่เคยกล่าวว่า เรามีวิชาความรู้เป็นที่พึ่ง แต่ชาวพุทธกล่าวว่ามี พระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง
เพราะฉะนั้น การที่จะพึ่งพระรัตนตรัย หรือพึ่งพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่ได้หมายความว่า เราไปกราบไหว้แล้วขอ แต่พึ่งในพระปัญญาคุณ พระบริสุทธิคุณ พระมหากรุณาคุณ และการที่จะพึ่งในพระปัญญาคุณ จะพึ่งเมื่อไร
ผู้ฟัง การที่จะพึ่งในพระปัญญาคุณ พึ่งเมื่อฟังพระธรรมแล้วเข้าใจ
ส. ถูกต้อง เพราะฉะนั้น ไม่ใช่วิชาอื่น ใช่ไหมคะ ที่เป็นที่พึ่ง ถ้าเราค่อยๆ คิด เราก็จะค่อยๆ เข้าใจ แล้วเราก็จะเป็นผู้ตรง ที่เราเคยคิดว่า วิชาความรู้เป็นที่พึ่ง แต่วิชาความรู้ก็พึ่งได้อย่างไร บางคนเรียนมา ไม่มีงานทำ บางคนไม่ต้องเรียนเลย เกิดมาก็ สะดวกสบายจนตลอดชีวิต
เพราะฉะนั้น จริงๆ แล้วเรามีอะไรเป็นที่พึ่ง ถ้าไม่มีพระธรรมที่ทรงแสดงเรื่องเหตุ แม้แต่ของการเกิดในขณะแรกซึ่งทำให้จิตที่เกิดต่างกันไป ตามประเภทที่เกิดเป็นสัตว์ต่างๆ วิจิตรพิสดารมาก แล้วก็เกิดเป็นมนุษย์อุปนิสัยต่างๆ บางคนก็พิการตั้งแต่กำเนิด บางคนก็สมบูรณ์ด้วยทรัพย์สินเงินทอง แต่ว่าไม่มีปัญญา แต่บางคนก็มีปัญญา นี่ก็เป็นเรื่องต้องมีเหตุทั้งนั้น
เพราะฉะนั้น ถ้าเราจะมีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งจริงๆ เราก็รู้ว่าอย่างอื่นไม่ได้เป็นที่พึ่งแน่นอน เพราะว่าวิชาอื่นไม่ได้ให้ความรู้ ที่จะทำให้เราเข้าใจถูกต้องในสภาพธรรมะ ซึ่งมีอยู่ตั้งแต่เกิดจนตาย