ปกติตามรู้
ผู้ถาม สิ่งที่ท่านอาจารย์อธิบาย ดิฉันพอเข้าใจได้ แต่เวลาที่ต้องไปทำโน่นทำนี่ก็ยังคิดว่าเราทำ อาจารย์กรุณาอธิบายวิธีคิดเช่นนี้เพื่อความเห็นถูกด้วย
สุ. อธิบายวิธีคิดให้ไปทำ หรือว่าให้เข้าใจถูกต้อ
ผู้ถาม คงให้เข้าใจถูกต้อง
สุ. ให้เข้าใจถูกต้องก็คือว่าต้องเข้าใจจริงๆ ว่าขณะนี้มีอะไรกำลังปรากฏ สิ่งที่กำลังปรากฏจริงหรือไม่จริง ปรากฏจริงๆ หรือเปล่าหรือนึกเอาเอง ฝันเอาเองว่าเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ หรือว่าสิ่งที่ปรากฏทางตากำลังปรากฏเพราะมีสภาพธรรมที่กำลังเห็นสิ่งนั้น คุณสุกัญญาคะ พระโสดาบันท่านหลงลืมสติหรือเปล่า
ผู้ฟัง หลงลืมสติ
สุ. แต่ท่านไม่มีความเห็นผิดที่จะยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นท่านหรือว่าเป็นตัวตน แต่คนที่ไม่ใช่พระโสดาบัน ขณะใดที่หลงลืมสติก็ไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรม และก็ยังมีการยึดถือสภาพธรรมนั้นว่าเป็นตัวตนเพราะยังมีอนุสัยกิเลส แต่ไม่ได้หมายความว่าการยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตนจะเกิดกับอกุศลจิตทุกขณะหรือทุกประเภท ต้องเกิดกับโลภะ และบางขณะที่โลภะเกิดก็ไม่ได้มีการเห็นผิดยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตน เพราะฉะนั้นลักษณะของทิฏฐิไม่ใช่ลักษณะของโลภะถูกต้องไหม และก็รู้จักลักษณะของธรรมที่เป็นโลภะ และธรรมที่เป็นทิฏฐิหรือยัง หรือเพียงแต่รู้จักชื่อ เหมือนกับขณะนี้ ถ้าชื่อก็บอกว่าขณะนี้เห็นนี่ไม่ใช่เราเป็นจิตจักขุวิญญาณ นี่คือฟังเข้าใจ แต่ยังไม่ได้รู้จักสภาพเห็นที่กำลังเห็นในขณะนี้ฉันใด ถ้าสติสัมปชัญญะไม่เกิดก็ไม่สามารถที่จะรู้ความต่างในขณะที่เป็นโลภะหรือว่าเป็นทิฏฐิ หรือว่าเป็นอกุศลประเภทหนึ่งประเภทใด ต้องเป็นสติสัมปชัญญะคือต้องมีปัญญาที่เกิดพร้อมกับสติซึ่งไม่ใช่สติขั้นทาน ไม่ใช่สติที่เป็นไปในศีล แต่เป็นสติที่รู้ลักษณะ ระลึกคือรู้ตรงลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ ขณะที่แข็งปรากฏไปคิดอื่น ขณะนั้นไม่ชื่อว่ารู้ตรงในลักษณะที่แข็ง เพราะฉะนั้นก็จะรูตามความเป็นจริงว่าสภาพธรรมที่ทรงแสดงๆ ตามความเป็นจริง ตามปกติ และสติสัมปชัญญะก็ไม่ได้ต่างไปจากพยัญชนะที่ทรงแสดงไว้ว่าตามรู้ ปกติแล้วเวลาเห็น คิดนึกสืบต่อเป็นเรื่องอื่นทันที เป็นเรื่องราว แต่ขณะที่เห็นแล้วสติสัมปชัญญะเกิดก็รู้ตรงลักษณะของสิ่งที่ปรากฏหรือสภาพของนามธรรมที่เห็น แทนที่จะคิดเรื่องอื่น นี่คือการที่จะค่อยๆ เข้าใจความหมายของปกติตามรู้ลักษณะของสิ่งปรากฏ เมื่อตามหมายความว่าไม่มีสิ่งอื่นคั่น ไม่มีความคิดมาคั่น แต่ว่ามีลักษณะที่จิตได้รู้นั่นแหละปรากเพราะสติกำลังรู้สิ่งนั้น
ที่มา ...