ปัญหาและการแก้
อ.อรรณพ ปัญหาคืออะไร ปัญหาทั้งหมดมาจากอะไร และพระพุทธศาสนาจะสามารถแก้ ปัญหาทุกอย่างได้จริงหรือ
ท่านอาจารย์ ทุกคนมีปัญหาหรือไม่ มีใครไม่มีปัญหาบ้าง เดี๋ยวนี้มีหรือไม่ ไม่ใช่ถามเฉยๆ แต่ยังต้องถามถึงว่า ถ้ามี แล้วเดี๋ยวนี้มีหรือไม่ จะตอบหรือไม่ เดี๋ยวนี้มีปัญหาหรือไม่มีปัญหา แล้วปัญหานั้นจะแก้ได้อย่างไร ข้อสำคัญที่สุดไม่ใช่ที่รู้ว่ามีปัญหา แต่ต้องรู้ด้วยว่าปัญหาทั้งหมดอยู่ที่ไหน แล้วจะแก้ได้อย่างไร มิฉะนั้นก็ไม่มีประโยชน์เลย เพราะว่าทั่วโลกมีปัญหา ไม่ว่าโลกไหนที่ไม่รู้ความจริงของสภาพธรรม ก็มีปัญหาจากความไม่รู้ทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นปัญหามากหรือน้อย แต่ก็ต้องเป็นปัญหา เพราะฉะนั้น จะหมดปัญหาได้ต่อเมื่อได้ฟังพระธรรม ซึ่งทรงแสดงความจริงของทุกอย่าง ขณะที่เข้าใจขณะนั้นไม่เป็นปัญหา เพราะว่าขณะที่เข้าใจเป็นสิ่งที่มีจริง เข้าใจอะไร เข้าใจสิ่งที่มีจริงๆ เพราะฉะนั้นเมื่อมีความเข้าใจในสิ่งที่มีจริงว่าสิ่งที่มีจริง มีแน่นอนคือเมื่อเกิดขึ้นแล้ว เกิดแล้ว ก็ดับไป ถ้าเข้าใจอย่างนี้ปัญหาอยู่ที่ไหนดับแล้วหมดแล้ว เพราะมีความเข้าใจที่ถูกต้อง
เพราะฉะนั้นการที่สามารถจะรู้ว่าปัญหาต้องมีแน่ๆ เพราะอะไร เพราะความไม่รู้ เพราะฉะนั้น ปัญหาทั้งหมดจะหมดไปได้ เพราะอะไร ก็เพราะความรู้ เพราะฉะนั้นก็เป็นผู้ที่เข้าใจถูก แล้วก็รู้ตัวเองว่า ยังไม่รู้ จึงมีปัญหา เพราะฉะนั้น ที่ปัญหาทั้งหลาย ไม่ว่าปัญหาเล็กปัญหาใหญ่ อย่างไร ของใครคนหนึ่งคนใด หรือของส่วนรวมทั้งหมด ก็มาจากความไม่รู้ เพราะฉะนั้น หนทางเดียวก็คือว่า แต่ละคนที่รู้ก็จะหมดปัญหา เฉพาะคนที่รู้
อ.อรรณพ ความเข้าใจธรรมแก้ได้ทุกปัญหา หรือบางปัญหาที่เกี่ยวกับธรรมะเท่านั้น
ท่านอาจารย์ แน่นอน เพราะว่าปัญหาอยู่ที่ไหน เกิดที่ไหน มีที่ไหน ถ้าไม่มีจิต ทุกปัญหามีหรือไม่
อ.อรรณพ ถ้าไม่มีจิตก็ไม่มีการคิดนึก ไม่มีปัญหา ไม่มีอะไรทั้งสิ้น
ท่านอาจารย์ ก็เกิดปัญหา อะไรไม่เกี่ยวกับธรรมมีไหม โดยมากคนจะแยกเรื่องโลกเป็นอีกเรื่องหนึ่งเลย เห็นว่าธรรมเป็นเรื่องคร่ำครึไม่เห็นเกี่ยวกับชีวิตประจำวันใช่ไหม เพราะความไม่รู้ ผู้ไม่รู้ก็แก้ปัญหาด้วยความไม่รู้ แก้ได้ไหม ยิ่งแก้ยิ่งยุ่งเพราะไม่รู้ มีความเคารพในใคร
อ.อรรณพ พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นถ้าได้เข้าใจพระธรรมที่ทรงแสดง จะแก้ปัญหาได้ทั้งหมดหรือไม่ มั่นใจหรือยัง ถ้าสงสัยก็ไม่รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า คิดว่าคนอื่นเก่งกว่า ทฤษฎีนั้น ทฤษฎีนี้ ปัญหาทั้งหลายเกิดจากคนดีหรือคนไม่ดี ง่ายๆ ธรรมดา จะตอบอย่างไร
อ.อรรณพ ปัญหามาจากคนไม่ดีแน่นอน
ท่านอาจารย์ มีความรู้ทางโลกมาก แต่เป็นคนเลว ปัญหาแค่ไหน ให้คนมีความรู้มากมายมหาศาล เก่งกล้า แต่เป็นคนเลว ท่านพระเทวทัต อยู่ที่ไหน
อ.อรรณพ คนดีๆ แต่ว่าไม่มีศิลปะเลยทางโลกจะแก้ปัญหาบางอย่างไม่ได้
ท่านอาจารย์ ยังสอนได้ บอกได้ ยังช่วยกันได้ แนะนำได้ มีโรงเรียนวิชาการอาชีพต่างๆ พร้อมที่จะให้ได้รู้ ไม่ใช่แก้ไม่ได้ แต่ที่จะให้คนเลว แม้ว่ามีความสามารถในทางหนึ่งทางใดก็ตามที่ชาวโลกคิดว่าดี กลับเป็นคนดีได้ไหม ซึ่งจะทำประโยชน์ได้มากจากการรู้ศิลปะอย่างนั้น แต่ถ้าเป็นคนเลวทั้งหมดที่มีเพื่อการกระทำที่เลว เพราะคนเลว เพราะฉะนั้นอะไรสำคัญกว่า วิชา ความสามารถ หรือว่าความดี
อ.อรรณพ ต้องความดี
ท่านอาจารย์ มีอะไรที่จะทำให้คนเลวค่อยๆ ลดความเลวลงไปได้ นอกจากมีความเข้าใจที่ถูกต้อง
อ.กุลวิไล แต่พระธรรมยาก ลึกซึ้ง แล้วก็ไม่สาธารณะด้วย
ท่านอาจารย์ ถ้ายากจนสุดวิสัย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะทรงแสดงพระธรรม ๔๕ พรรษาหรือไม่ เพราะฉะนั้นคนที่ไม่รู้ ก็มีทั้งดีทั้งชั่ว ตามการสะสม แต่ว่าสามารถที่จะเลวลง และก็ดีขึ้น แล้วแต่ว่าเหตุปัจจัย จะเป็นอย่างไร
เพราะฉะนั้น บางคนเกิดมาเป็นเด็กที่น่ารักมาก ช่วยผู้ใหญ่สารพัดอย่าง ถือของให้ ช่วยเหลือต่างๆ ให้ แต่เมื่อโตขึ้นก็เป็นคนละคน ตามสิ่งแวดล้อม ตามการสะสม บางคนที่อาจจะเคยสนใจธรรมะบ้างตอนเป็นเด็ก ตอนโตก็ห่างหายไปก็ได้ หรือบางคนที่สะสมความสนใจ และความเข้าใจธรรมมามาก ไม่ว่าจะตกอยู่ในที่ใด สิ่งที่เขาสะสมมาก็สามารถที่จะเพิ่มขึ้นได้ นี่ก็เป็นเรื่องความละเอียดอย่างยิ่งของความเป็นธรรม ซึ่งไม่ใช่เรา และก็ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น
แต่ว่าอย่างไรก็ตาม ความดีไม่นำมาซึ่งปัญหา และปัญญาก็สามารถที่จะแก้ปัญหาทั้งปวงได้ ความดีทำยาก เพราะเป็นเรา แต่ถ้าเป็นความเข้าใจขึ้นๆ ปัญญาความรู้ถูกต้องเพิ่มขึ้น ปัญญาจะไม่ไปทำชั่ว เพราะฉะนั้น ก็รู้ตัวว่า ขณะใดที่ไม่ดี ขณะนั้นไม่ใช่เรา แต่เป็นธรรมะฝ่ายไม่ดีที่สะสมมา และปัญญาก็จะรู้ว่าไม่เข้าใจอย่างนั้น ก็เริ่มที่จะรู้ความต่างของความดีความชั่ว และเริ่มรู้ว่าจะดีขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีการได้ยินได้ฟังสิ่งที่ถูกต้องเพิ่มขึ้น
ปัญหาของคนอื่นเราแก้ได้ไหม ปัญหาของใครก็ต้องของคนนั้น จะไปแก้ปัญหาของคนอื่นเป็นไปไม่ได้ แต่สามารถที่จะให้คนอื่นได้คิด ได้เข้าใจในสิ่งที่ถูกต้อง แล้วคนนั้นก็แก้ปัญหาของตัวเอง เกิดการเข้าใจที่ถูกต้อง