พอเพียงได้อย่างไร

ไม่พอเพียงคือความติดข้องต้องการที่มากขึ้น เช่น ความต้องการจะรู้ธรรมมากๆ ส่วนปัญญาที่เข้าใจถูกต้องตามพระธรรมเท่านั้น จึงจะทำให้พอเพียงได้จริง

ผู้ฟัง ขอถามรายละเอียดของคำว่าพอเพียง

ท่านอาจารย์ หมายความอย่างไร เวลานี้ไม่พอเพียง

ผู้ฟัง ก็มีความรู้สึกว่าตลอดชีวิตไม่เคยมีอะไรที่พอ

ท่านอาจารย์ เพราะไม่รู้ว่าธรรมคืออะไร ไม่มีการกระทำใดๆ ทั้งสิ้น ที่จะบอกแล้วใครทำได้ แต่ว่าถ้าสามารถที่จะเข้าใจสิ่งที่มีตามลำดับ ขณะนั้นก็จะเข้าใจยิ่งขึ้น ความพอเพียงคือพอในสิ่งที่มี เวลานี้กำลังฟังธรรมแล้วก็มีธรรมที่กำลังปรากฏให้เข้าใจ ขณะที่กำลังฟังเริ่มรู้ว่า พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้สิ่งที่มีจริงๆ เดี๋ยวนี้แน่นอน ซึ่งถ้าไม่ทรงแสดงพระธรรมใครจะคิดถึงความจริงของสิ่งที่มีจริง เพราะฉะนั้นในขณะที่กำลังเริ่มได้ยินได้ฟัง ก็รู้ว่าสิ่งที่มีจริงขณะนี้มีจริง เป็นสิ่งที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ความจริง ซึ่งคนอื่นรู้ไม่ได้ แต่จากการฟังค่อยๆ เข้าใจขึ้น พอเพียงหรือยัง ไม่ใช่ไปคิดถึงคำว่าพอเพียงในลักษณะที่เราต้องการ จะให้พออย่างนั้นไม่ควรที่จะมากมายเดือดร้อนคนอื่น แต่ต้องเข้าใจว่าทุกอย่างต้องมีความเข้าใจถูกต้องว่าลักษณะที่ไม่พอคือความติดข้อง ต้องการมาก จึงไม่พอ

เพราะฉะนั้นแม้ในขณะนี้ที่กำลังได้ยินได้ฟังคำจริง ถึงสิ่งที่มีจริง พูดถึงสิ่งที่กำลังปรากฏให้เห็นมีจริง พอหรือยัง พอเพียงไหมที่จะเป็นความเข้าใจว่าธรรมคืออย่างนี้เอง จะฟังธรรม ไม่ว่าตลอดชีวิตจะดำเนินไปอย่างไร มีอะไรเกิดขึ้นก็เป็นธรรมทั้งหมด แต่ว่ายังไม่สามารถที่จะเข้าใจว่าเป็นธรรมทั้งหมดได้ทันที จนกว่าจะมีความเข้าใจของตนเองจากการฟังอย่างมั่นคงแล้วไม่ลืม เมื่อนั้นก็จะเป็นเหตุที่จะทำให้พอเพียง แต่ถ้าไม่มีความเข้าใจเลย โลภะก็มีความติดข้องต้องการ ข้ามไปตลอดเวลา ไม่มีทางที่จะพอเพียง

เพราะฉะนั้นการฟังธรรมเป็นเรื่องการฟังสิ่งที่มีลึกซึ้งละเอียดมากมาย แต่ละหนึ่งมีปัจจัยเกิดขึ้นปรากฏหมดไปแล้วไม่กลับมาอีก ยากที่จะรู้ได้แต่จากการที่ได้ทรงตรัสรู้ ก็ได้ทรงแสดงความจริง ทุกอย่างทุกคำย้อนมาถึงเดี๋ยวนี้ เพราะเหตุว่าถ้าไม่ย้อนมาถึงเดี๋ยวนี้ เราก็มุ่งหน้าคิดไปถึงว่าเราจะพอเพียงเรื่องอะไร จะพอเพียงอย่างไร เรื่องทรัพย์สมบัติหรือเรื่องการช่วยเหลือคนอื่นหรืออะไรต่างๆ ซึ่งไม่ได้มีความเข้าใจว่าสิ่งต่างๆ เหล่านั้นไม่มีวันจบ แต่ถ้ามีการเข้าใจธรรมขึ้น ไม่ใช่เราเลย แต่ความเห็นถูกต้องตามความเป็นจริงนั้นที่จะรู้ว่าอะไรควร อะไรไม่ควร จะบอกให้คนอื่นรู้ว่าขณะนี้พอ ขณะนั้นพอ เท่านี้พอ เท่านั้นพอ เป็นไปไม่ได้เลยสำหรับแต่ละคน เพราะฉะนั้นก่อนอื่นก็คือว่าเริ่มเข้าใจ สิ่งที่มีตามที่พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้มิฉะนั้นเราจะไม่มีวันรู้ ถ้าเรายังคิดถึงเรื่องอื่น เพราะฉะนั้นขณะนี้ที่กำลังฟังธรรม พอเพียงกับการที่แต่ละคำที่เราได้ยินได้ยินเพียงเท่านี้ จะเอาไปให้เกิดพอเพียงในชีวิตประจำวันได้ไหม ยังไม่ได้เลยใช่ไหม แต่จากการฟังก็เริ่มรู้จักการพอเพียง หมายถึงอะไร หมายถึงความไม่ติดข้อง ซึ่งตรงกันข้ามกับความติดข้อง ถ้าเราติดข้อง อยากจะรู้เรื่องอะไรๆ มากมาย แต่เราไม่ได้เข้าใจสิ่งที่กำลังมีในขณะนี้เลย ตั้งแต่ต้น แต่ว่าถ้าเราเริ่มต้นทีละเล็กทีละน้อยให้เข้าใจขึ้น ทุกสิ่งทุกอย่างก็ตามมา ไม่ว่าจะเป็นความพอเพียงในเรื่องอะไรก็ตาม ไม่ทราบว่าต้องการความพอเพียงเรื่องอะไร