ความเป็นภิกษุอยู่ที่พระวินัย

จะมีพระภิกษุทำไมถ้ารับเงินทอง จะบวชทำไมเมื่อไม่เป็นผู้ที่ขัดเกลากิเลส

ผู้ฟัง มูลนิธิมีการพูดคุยถึงเรื่องพระธรรมวินัยต่างๆ ค่อนข้างมากในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา มีการสนทนากันมาก ซึ่งบางคนก็อาจจะคิดว่ามากไป บางคนก็อาจจะคิดว่าน้อยไป ท่านอาจารย์มีความคิดเห็นอย่างไร เพราะเหตุใดทางมูลนิธิจึงต้องคุยเรื่องพระธรรมวินัยมาก

ท่านอาจารย์ คนที่กล่าวว่าพูดถึงพระธรรมวินัยมากไป เขารู้หมดแล้วหรือ จึงจะได้ไม่ต้องฟังอีก

ผู้ฟัง คล้ายกับว่าเขาฟังมาหลายเดือนแล้ว อะไรอย่างนี้

ท่านอาจารย์ ถูกต้อง ฟังหลายเดือนแล้ว แต่พระวินัยมีจบหรือไม่ พระอภิธรรมมีจบหรือไม่ พระสูตรมีจบหรือไม่ แค่ได้ฟังนิดเดียวพอแล้วหรือ

ผู้ฟัง ถ้าเป็นสมัยก่อน เราก็จะสนทนากันหลากหลาย

ท่านอาจารย์ ถ้าอย่างนั้น เราจะตัดพระวินัยปิฏกออกดีหรือไม่

ผู้ฟัง สำหรับตนเอง คิดว่าไม่ได้เพราะว่า ๓ ปิฏกนี้จะต้องสอดคล้องกัน

ท่านอาจารย์ เขาไม่เห็นประโยชน์ของพระวินัยหรือว่าพระวินัยก็คือธรรม และความละเอียดของพระวินัยก็ช่วยทำให้เห็นความละเอียดของกิเลส

ผู้ฟัง อย่างไร

ท่านอาจารย์ ถ้าไม่มีกิเลส ก็ไม่มีการบัญญัติพระวินัยเลย แต่พระวินัยทุกข้อ บัญญัติเมื่อพระภิกษุทั้งหลายทำผิดเพราะยังมีกิเลสอยู่ ทรงประชุมสงฆ์แล้วก็บัญญัติว่าเป็นสิ่งที่สงฆ์เห็นพร้อมว่าเหมาะควรก็บัญญัติ ไม่ใช่ตามที่ภิกษุคิดอย่างหนึ่ง และพระองค์คิดอย่างหนึ่ง แต่ต้องให้สงฆ์เห็นว่าถูก และสมควรด้วยที่จะบัญญัติให้เป็นข้อประพฤติปฏิบัติของภิกษุทั้งหมดตลอดไปทุกกาลสมัย แล้วที่กล่าวว่ามากไป เรารู้หมดหรือยัง แล้วเราควรจะรู้หรือไม่ หรือว่าเราคิดว่าไม่ควรรู้เพราะเราไม่ใช่พระภิกษุ แต่เราก็เป็นพุทธบริษัทใช่หรือไม่

ผู้ฟัง แล้วเราจะต้องศึกษาเช่นเดียวกับที่พระภิกษุศึกษาหรือไม่

ท่านอาจารย์ เท่าที่จะเป็นประโยชน์ เพราะทางมูลนิธิศึกษาพระวินัยน้อยมาก ไม่ได้มากมายอะไรเลย แล้วเราเป็นพุทธบริษัท เราจะทอดทิ้งบริษัทหนึ่งคือภิกษุหรือ ภิกษุก็เป็นบริษัทหนึ่งในพุทธบริษัท ขณะนี้ก็มี ๓ อุบาสก อุบาสิกา ภิกษุ เแล้วจะละเลยทอดทิ้งพระภิกษุหรือ หรือว่าควรที่จะได้พูดถึงสิ่งที่ทำให้สำนึกในความเป็นพระภิกษุเหมือนกับคฤหัสถ์ ที่เป็นอุบาสก อุบาสิก ก็สำนึกในการที่จะต้องเข้าใจพระธรรม พระภิกษุก็เข้าใจทั้งพระธรรมด้วย พระวินัยด้วย

ผู้ฟัง แต่ก็ดูเหมือนว่าพระภิกษุสมัยนี้ไม่มีพระธรรมวินัย

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นจึงเป็นเหตุที่เราจะต้องพูด ถ้าท่านมีพร้อมเราไม่ต้องพูดเลย เราจะพูดทำไมถ้าท่านรู้หมดแล้วทั้งธรรมะทั้งวินัยด้วย เราไม่ต้องพูด แต่เพราะเป็นอย่างนี้เราจึงสมควรที่จะเกื้อกูลหรือไม่

ผู้ฟัง บางคนฝากมาถามว่าที่มูลนิธิจะพูดเรื่องนี้ไปถึงนานแค่ไหน

ท่านอาจารย์ อีกนาน บอกได้คำเดียวว่าอีกนาน จนกว่าทุกอย่างจะดีขึ้น ทุกครั้งที่อ่านพระวินัยด้วยตัวเอง และได้ฟังพระวินัยจากการที่มีการสนทนาธรรมเรื่องพระวินัย ประโยชน์สูงสุดมาก เพราะเหตุว่าเคารพในพระมหากรุณาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงเห็นประโยชน์ว่าผู้ที่เป็นภิกษุจริงๆ ที่จะรักษาพระวินัยพระศาสนาไว้ได้ ต้องเป็นผู้ที่บริสุทธิ์ ถ้าจะกล่าวเหมือนอย่างพระองค์เลยทุกข้อ ไม่รับเงินทอง ไม่ยินดีในเงิน และทอง กายวาจาทั้งหมด อภิสมาจาร ความประพฤติปฏิบัติที่ดีงาม ไม่เป็นที่ติเตียนเลย เพื่ออะไร ทำไมพระพุทธเจ้าจะต้องบอกว่าเวลาบริโภคอาหารอย่าบริโภคเสียงดัง อาหารยังอยู่ในคำข้าวอย่าทำอย่างนั้น ทั้งหมดนี้คือพ่อแม่ตลอดกาล แม้ว่าภิกษุจะโตแล้วแต่ว่าความประพฤติทั้งหลาย สอดส่องดูแลเหมือนกับบุตรที่เกิดจากพระอุระ เพราะฉะนั้นจะเห็นพระมหากรุณาได้ว่าทรงขัดเกลากิเลสไม่ว่าจะเป็นในเพศบรรพชิตแล้วก็ไม่ได้ละเลย ไม่ใช่ว่าบวชแล้วก็ปล่อยไป พระภิกษุจะทำอย่างไรก็ได้ อย่างนั้นพระศาสนาก็จะไม่ตั้งมั่น อย่างเช่น พระองค์ทรงแสดงธรรมกับคฤหัสถ์ ตั้งแต่เรื่องของการคบมิตร และเรื่องต่างๆ เล็กๆ น้อยๆ ก็ทรงแสดงทั้งหมด

เพราะฉะนั้นพระธรรมวินัยทั้งหมดทั้ง ๓ ปิฎก เป็นประโยชน์เกื้อกูลทั้งแก่บรรพชิต และคฤหัสถ์ ไม่ใช่ว่าคฤหัสถ์จะศึกษาเฉพาะพระสูตร พระอภิธรรม พระวินัยไม่เกี่ยว นั่นไม่ใช่เลย นั่นคือผู้ที่ไม่เห็นคุณค่าของคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ว่าจะตรัสเรื่องอะไร เป็นไปเพื่อประโยชน์ทั้งหมด

ผู้ฟังไม่อยากฟังใช่หรือไม่ ถึงถามว่าจะพูดเรื่องพระวินัยไปอีกนานเท่าใด จะพูดอีกนาน นานมาก จนกว่าถูกสิ่งทุกอย่างจะค่อยๆ เกื้อกูลเอื้อเฟื้อต่อพระภิกษุ ต่อพุทธบริษัททั้งหมดว่าให้เห็นค่าของพระธรรมทุกคำ ไม่ว่าจะเป็นพระวินัย หรือพระสูตร หรือพระอภิธรรม

อ.ณภัทร ท่านอาจารย์กล่าวว่า ทุกวันนี้ที่มูลนิธิยังมีการพูดถึงเรื่องพระวินัยที่ค่อนข้างน้อย

ท่านอาจารย์ เพราะเราพูดเรื่องพระอภิธรรม และพระสูตรนานเท่าใด ลองสำรวจดูเทปทั้งหมด แล้วเราเริ่มมีการสนทนาทางพระวินัยที่มูลนิธิเพราะเห็นประโยชน์ว่าไม่ควรจะขาดสักปิฏกเดียว แต่แม้กระนั้น ก็มีผู้ที่คิดว่าพระวินัยไม่ใช่สำหรับคฤหัสถ์ แล้วเราจะอยู่กันอย่างไรระหว่างพุทธบริษัท เหมือนครอบครัวเดียวกัน บ้านเดียวกัน แล้วความประพฤติของคนในบ้านทำลายพระศาสนา และเราก็อยู่ในบ้านนั้น ในประเทศนั้น ในครอบครัวนั้น แล้วเราจะปล่อยให้ทำลายพระศาสนาด้วยการที่ทำทุกอย่างไม่ตรงตามพระวินัยสมควรหรือไม่ ทั้งนี้เพราะเหตุว่าเป็นความผิดของใคร คฤหัสถ์ละเลยไม่ศึกษาพระวินัย ถ้าคฤหัสถ์ไม่ละเลยช่วยกันประคับประคอง ซึ่งจริงๆ แล้วเป็นหน้าที่ของพระภิกษุที่ท่านจะต้องเป็นหัวหน้าของพุทธบริษัท ท่านจะต้องเป็นผู้ที่ศึกษาธรรมะ และรักษาพระวินัยขัดเกลากิเลสในเพศบรรพชิต เพราะเหตุว่าจุดประสงค์ของท่าน คือสามารถที่จะสละอาคารบ้านเรือนเพื่อจะดำเนินชีวิตที่เป็นประโยชน์ยิ่ง แต่ทำหรือเปล่า เพราะฉะนั้นเราไม่มีการที่จะว่า ว่าคนนั้นทำ คนนี้ไม่ทำ ใครทำ ใครไม่ทำ เพราะเหตุว่าพระธรรมวินัยตรัสไว้ดีแล้วทั้งหมดให้เป็นเครื่องเตือนซึ่งกัน และกัน เพราะฉะนั้นถ้าพุทธบริษัทเห็นว่าพระภิกษุท่านประพฤติไม่ถูก เพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนา มีตั้งแต่ในครั้งพุทธกาล แล้วเราจะไม่ทำตามอย่างนั้นหรือ

อ.ณภัทร พระวินัยที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติมีมากมาย

ท่านอาจารย์ มีประโยชน์สำหรับคฤหัสถ์ด้วย ถ้าคฤหัสถ์จะประพฤติตามพระวินัย ไม่มีใครขัดขวางเลยว่าทำไม่ได้ ไม่ใช่ว่าเป็นเพศคฤหัสถ์จะทำไม่ได้ แต่สิ่งใดที่ดีงามคฤหัสถ์เองก็ขัดเกลาเพราะเข้าใจวินัยมากขึ้น ละเอียดขึ้น

อ.ณภัทร พระวินัยที่จะนำมาสนทนาในมูลนิธิคือทุกประการดีหมด แต่ด้วยความที่พระวินัยมีมาก เพราะฉะนั้นจึงต้องเป็นชีวิตประจำวันของคฤหัสถ์ที่ต้องเกี่ยวข้องกับพระภิกษุโดยตรง

ท่านอาจารย์ มีคฤหัสถ์หลายคนที่บอกว่า ถ้าไม่มีพระ เราจะทำอย่างไร พระคือใคร ถ้ามีโจรเราจะทำอย่างไร ทำไมไม่คิด เพราะฉะนั้นถ้าคฤหัสถ์ไม่รู้จักความเป็นพระภิกษุ และคฤหัสถ์นั้นอยากมีพระภิกษุเพื่ออะไร ในเมื่อไม่รู้เลยว่าความเป็นพระภิกษุอยู่ที่ไหน อยู่ที่พระวินัย และต้องศึกษาพระธรรมด้วย ไม่ใช่จะรักษาแต่พระวินัย อย่างบางท่านก็ไม่ล่วงศีลแต่ท่านก็ไม่ได้ศึกษาธรรม เพราะฉะนั้นไม่ใช่เป็นสิ่งซึ่งเราจะตามใจตัวเรา เราอยากต้องการอย่างนี้ แต่ว่าพิจารณาหรือเปล่าว่าสิ่งที่มูลนิธิทำเป็นประโยชน์หรือเป็นโทษ การที่จะพูดถึงพระวินัยเป็นโทษหรือเปล่า หรือว่าเป็นประโยชน์ ถ้าเป็นประโยชน์ ประโยชน์นั้นมากพอหรือยัง ในเมื่อเราพูดพระอภิธรรม และพระสูตรมานานมากแล้ว และถึงเวลาหรือยัง ถึงกาลสมัยที่จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องพูดพระวินัย อยากจะกล่าวว่าไม่รู้จบ จบไม่ได้เพราะเหตุว่าสถานการณ์เป็นอย่างนี้ การที่ประเทศชาติมีพระภิกษุซึ่งไม่ได้ศึกษา และไม่ได้ประพฤติปฏิบัติตามพระวินัย แล้วจะให้เป็นอย่างนี้เพราะเขาไม่รู้หรือ

เพราะฉะนั้นหน้าที่ของผู้ที่ได้ศึกษาธรรม แล้วก็เป็นกัลยาณมิตรที่ดีต่อกัน เราอยากจะให้ใครตกนรกไปต่อหน้าต่อตาหรือ เอาเงินไปผลักเขาให้เขาตกนรกอย่างนั้นหรือ เพราะความไม่รู้ เพราะฉะนั้นถ้าเป็นคนที่ไม่หวังดี ก็หวังดีอย่างไม่รู้ให้เงินพระภิกษุไป แต่รู้หรือไม่ว่าโทษแค่ไหน ไม่ได้เข้าใจอะไรเลยแต่กลัวว่าถ้าไม่ให้เงินพระภิกษุแล้วจะไม่มีพระภิกษุ แล้วจะมีพระภิกษุทำไม ถ้ามีพระภิกษุที่รับเงินทอง จะมีไว้ทำไม เพราะฉะนั้นความเป็นคนตรง ก็ต้องตรง เพื่อพระภิกษุที่ท่านได้รับรู้ ได้ฟัง ได้ไตร่ตรองสำนึกในความเป็นภิกษุ ท่านสามารถที่จะสละสิ่งที่ไม่ดีนั้นแล้วก็เริ่มสนใจศึกษาพระธรรม และพระวินัยได้ เป็นประโยชน์หรือไม่ถ้าเราจะมีพระภิกษุอย่างนั้น ที่เป็นพระภิกษุตามพระธรรมวินัย หรือเราอยากจะมีภิกษุที่ไม่เป็นไปตามพระวินัยแต่ก็ยังอยากมี มีเพื่ออะไร บางคนก็บอกว่าจะได้เป็นหน้าเป็นตาของประเทศ หน้าตามีหลายหน้า จะเอาหน้าไหน หน้าแย่ๆ ใครมาเห็นก็แย่ ไม่เป็นไปตามพระวินัยเลย พระภิกษุขี่ม้าบิณฑบาตร ตื่นเต้นดีใจคิดว่าเป็นสิ่งที่ต้องอวดชาวต่างประเทศ ถ้าศึกษาแล้วน่าอายมากกว่าที่จะเห็นว่าเป็นสิ่งที่เป็นหน้าเป็นตา

อ.ณภัทร การฟังพระธรรม ถ้าฟังโดยไม่ละเอียด ไม่ได้เป็นผู้ที่ละเอียดก็อาจจะเข้าใจผิดในเรื่องของพระธรรมวินัยเช่น คำว่าอนัตตาไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใคร ศาสนาพุทธจะอันตรธานหรือไม่ เราก็ไม่สามารถทำอะไรได้ ถ้าเข้าใจผิดก็จะคิดว่าทำอะไรไม่ได้ เพราะจะอันตรธานหรือไม่ ก็ไม่สามารถจะไปทำอะไรได้

ท่านอาจารย์ อันตรธานคืออะไร เข้าใจหรือเปล่า ไตร่ตรองหรือเปล่า หรือคิดเอง พูดเองเผินๆ เวลานี้ศาสนาพุทธอันตรธานแล้วจากคนที่ไม่ได้ศึกษาธรรม และไม่เข้าใจธรรม จะยังอยู่ได้อย่างไรถ้าไม่เข้าใจอะไรเลยทั้งสิ้น เพราะฉะนั้นศาสนาจะอันตรธานถ้าเราไม่ช่วยกันศึกษา เพราะฉะนั้นบุคคลใดก็ตามที่เข้าใจธรรมะ ศาสนายังไม่อันตรธานกับบุคคลนั้นเท่านั้น แต่ว่ากับบุคคลที่ไม่ได้ศึกษาไม่ได้เข้าใจเลยแล้วจะบอกว่าพระศาสนายังอยู่ พูดได้อย่างไร ต้องเป็นคนที่ตรงตามเหตุตามผลด้วย เพราะฉะนั้นเมื่อเราคิดว่าเวลานี้ชาวพุทธส่วนใหญ่ไม่ได้ศึกษาพระธรรม แล้วจะบอกว่าพระศาสนายังอยู่ ถูกหรือไม่ ต้องฟังทุกคำ ไม่ศึกษาธรรมเลย แล้วบอกว่าพระพุทธศาสนายังอยู่ ถูกหรือไม่ เพราะฉะนั้นการที่เราช่วยกันศึกษาและเผยแพร่พระธรรมเท่าที่ทุกคนจะร่วมแรงร่วมใจกันทำได้ ทำไมเรายังศึกษา แล้วพระวินัยทำไมเราจึงจะทอดทิ้ง

อ.ณภัทร บางครั้งเห็นพระภิกษุที่ประพฤติไม่เหมาะสม ไม่ถูกต้องตามธรรมวินัยก็ไม่กราบไหว้ เพราะว่าขณะที่เป็นอกุศลนั้นเราก็ไม่กราบไหว้ เพราะฉะนั้นถ้าไม่เข้าใจก็จะกราบไหว้เพียงเพราะเห็นว่าเป็นพระภิกษุแต่ว่าไม่อยู่ในความประพฤติที่เหมาะสม เพราะฉะนั้นสำหรับตัวเองก็ไม่กราบไหว้

ท่านอาจารย์ ขณะนั้นหวังดีด้วยเพื่อท่านจะได้สำนึก ทำไมคฤหัสถ์ไม่ไหว้ ถ้าทำถูกเราไหว้ ถ้าเราไม่เห็นว่าทำผิดเราไหว้เพราะเราไม่รู้ว่าทำอะไร แต่ถ้าเห็นกำลังทำผิดแล้วใครจะไหว้ ถ้าไหว้ก็เป็นการส่งเสริมให้ท่านทำต่อไป