“สภาวะ” หรือ ”สภาพธรรม”
ผู้ถาม ถ้าไม่คิดถึงชื่อ ถ้าไม่ใส่ชื่อแล้ว ก็จะมีสภาพธรรมชนิดนี้ปรากฏให้รู้ได้เป็นกุศลที่ประกอบไปด้วยความเข้าใจในสภาพธรรม ขณะนั้นก็เป็นชื่อเป็นเรื่องเป็นราวแล้ว ทำให้เข้าใจ และก็แยกความรู้สึกได้ว่าทีละขณะจริงๆ ในขณะที่สภาพธรรมปรากฏกับในขณะที่คิดถึงชื่อถึงเรื่องราวที่กำลังปรากฏ
สุ. ธรรมคือสิ่งที่มีจริง และสิ่งที่มีจริงก็มีลักษณะเฉพาะของตนๆ เป็นภาวะประจำลักษณะของสภาพธรรมนั้นเป็นสภาวธรรม ธรรมนั้นต้องมีภาวะคือมีลักษณะมีความเป็นอย่างนั้นซึ่งเปลี่ยนแปลงไม่ได้ นี่คือความหมายภาษาไทย เข้าใจ แต่ถ้ารู้ว่าขณะนี้สิ่งที่ปรากฏทางตามีจริงๆ มีลักษณะเฉพาะที่จะเป็นอย่างนี้ไม่เป็นอย่างอื่น นั่นก็คือธรรมที่มีภาวะของตนคือลักษณะที่สามารถจะปรากฏเมื่อกระทบกับจักขุปสาท ถ้าอย่างนี้ก็เข้าใจความหมายของสภาวธรรมได้ ไม่ว่าจะได้ยินคำว่า “สภาวะ” หรือ ”สภาพธรรม”
ผู้ถาม ถ้างั้นผู้ที่ศึกษาใหม่ๆ อย่างกระผมจะต้องมีความรู้ว่าถ้าเป็นสภาพธรรมแล้วก็จะหนีไม่พ้นทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทีละเล็กทีละน้อย
สุ. ถ้าไม่เป็นอย่างนี้ก็หมายความว่าคนนั้นไม่เข้าใจธรรม เพราะแม้สิ่งที่เป็นธรรมที่กำลังมีก็ไม่รู้ว่าเป็นธรรม
ผู้ถาม ศึกษามาตั้งแยะแต่ว่าในชีวิตจริงก็รู้เพียงแค่นี้ เพราะว่านั่นเป็นปัญญาของพระผู้มีพระภาคเจ้า
สุ. ถ้ารู้แค่นี้แล้วก็จะรู้ขึ้นๆ เรื่อยๆ ปัญญาก็เจริญขึ้น
ที่มา ...