ชีวิตมีค่าที่สุด เมื่อได้เข้าใจพระธรรม *
ทุกคนที่มีความเข้าใจธรรมแล้ว ก็มีความเป็นมิตรกับคนอื่นที่ไม่เข้าใจ และก็ทำสิ่งที่ไม่ถูกต้อง เพราะฉะนั้นเราก็ไม่ท้อถอย ในการที่จะให้คนอื่นได้มีความเข้าใจด้วย เพราะว่าเป็นสิ่งที่ยาก สิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับทุกคน ทุกชาติก็คือว่า ต้องเป็นคนตรง สัจจะ จริงใจ แล้วก็ไม่ท้อถอยในการที่จะรู้ว่าปัญหาทั้งหลายเกิดจากความไม่รู้
เพราะฉะนั้นต้องมีความรู้ก่อน ถึงจะสามารถจะแก้ปัญหาต่างๆ ได้ถ้ายังคงแก้ด้วยความไม่รู้ ก็ไม่มีทางจบ ไม่มีทางสำเร็จได้ เพราะความไม่รู้จะไปแก้ สิ่งที่มี เป็นปัญหา เป็นไปไม่ได้เลย เพราะฉะนั้นปัญหาทุกเรื่องทั้งหมด ไม่ว่าปัญหาใหญ่เล็กอย่างไร ก็เพราะความไม่รู้
เพราะฉะนั้นเวลานี้ปัญหาของประเทศไทยก็คือ ปัญหาเรื่องความมั่นคงของชาติ มาจากการที่พวกเราทุกคนซึ่งเป็นคนไทย เป็นผู้ที่มีความจริงใจ มั่นคงต่อความถูกต้องหรือเปล่า เพราะว่าถ้าเป็นผู้ที่จริงใจ มั่นคงต่อความถูกต้อง ก็สามารถที่จะเข้าใจธรรม และหนทางที่ไม่เคยรู้มาก่อนว่าชีวิตอยู่ทุกวันนี้เพราะอะไร ต่างคนก็ต่างคิดไป แต่ลืมว่า ถ้าไม่มีคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็อยู่กันด้วยความไม่รู้
เพราะฉะนั้นสิ่งที่สำคัญที่สุด ถ้ามีความรู้ที่ถูกต้องจริงๆ มีความมั่นคง จะหวั่นไหวไหม ในการที่รู้ว่าชีวิต ก็คือ สภาพธรรม ซึ่งเป็นธาตุแต่ละหนึ่ง แต่ละหนึ่ง ที่สะสมมาหลากหลาย เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป ถ้าเป็นความไม่รู้ ก็สะสมความไม่รู้ต่อไป ถ้าเป็นความอยาก ก็อยากไปเรื่อยๆ มากเพิ่มพูนขึ้นเรื่อยๆ แต่ถ้าเป็นความรู้ แม้ความเข้าใจที่ถูกต้อง ก็ไม่ได้สูญหายไปไหนเลย มั่นคงขึ้น แล้วก็ทำให้รู้ว่าชีวิตมีค่าที่สุด เมื่อได้เข้าใจพระธรรม ส่วนชีวิตซึ่งไม่เข้าใจพระธรรม มีแต่ว่าจะทำทุจริตต่างๆ แล้วก็ต่ำลงไปในทางทุจริต ในทางอกุศล เพราะความไม่รู้ อะไรจะฉุดทุกคนขึ้นจากความไม่รู้ และอกุศล ก็มีทางเดียว คือ การมีโอกาสได้ฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
เพราะฉะนั้นไม่ใช่ว่า ใครสามารถจะเป็นคนดีเองได้ เพราะว่าเป็นธรรมทั้งหมด ก็ต้องอาศัยคำของผู้ที่ได้ทรงตรัสรู้แล้ว แล้วก็ทรงแสดงความจริง ด้วยพระมหากรุณาว่า ทุกคำของพระองค์ สามารถที่จะทำให้คนที่ไม่เคยเข้าใจเลย เป็นผู้ที่เข้าใจความจริงขึ้น และปัญญานั้นก็จะเป็นสังขารขันธ์ ค่อยๆ ปรุงแต่งให้ความคิดในชีวิตประจำวัน การกระทำทั้งหมดเป็นไปในทางที่ถูกต้อง ซึ่งก็จะไม่ทำให้ใครเดือดร้อน ถ้าเป็นความเข้าใจที่ถูกต้อง
เพราะฉะนั้นสิ่งที่จะช่วยกู้ทุกสถานการณ์ แก้ไขทุกเหตุการณ์ได้ก็คือ การที่เข้าใจพระธรรม รู้คุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะเหตุว่าถ้าไม่เข้าใจธรรม ไม่รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเลย หันไปทางไหน ก็มีแต่ความมืดมน ใช่ไหม สิ่งอะไรที่เหลวไหล ไร้สาระทั้งหมด เช่นตะกรุด อะไรต่ออะไรต่างๆ เยอะมาก เป็นอะไร ไม่ใช่คำสอนของสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้วนับถือ และก็เชื่อ
เพราะฉะนั้นก็เป็นสิ่งซึ่งหนทางเดียว ที่จะแก้ไขทุกสถานการณ์ คือ ให้ทุกคนเป็นคนที่เข้าใจธรรม และเป็นคนตรง ถ้าเห็นประโยชน์สูงสุดอย่างนี้ ของคุณของพระรัตนตรัย เราก็จะมีความมั่นคง ไม่หวั่นไหวเลย ที่จะทำสิ่งที่เป็นประโยชน์