ป่าที่กันดาร

    อ.อรรณพ กิเลสรกชัฏที่อยู่ในจิตใจ เหมือนป่าที่กันดาร เพราะก่อให้เกิดความเดือดร้อน อยู่ตลอดเวลาที่กิเลสเกิดขึ้น

    อ.วิชัย มีข้อความในอัฏฐสาลินี ที่กล่าวถึงว่ามิจฉาทิฏฐิ ที่มีในสมัยนั้นเป็นไฉน ทิฏฐิ ความเห็นไปข้างทิฏฐิ ป่าชัฏคือทิฏฐิ กันดารคือทิฏฐิ ความเห็นเป็นข้าศึกต่อสัมมาทิฎฐิ ก็เป็นทิฏฐิอีก

    ท่านอาจารย์ ป่ากว้างใหญ่ไพศาล แห้งแล้งกันดาร อยู่ตรงไหน ทุกคนเลยอยู่ที่ไหน อยู่ตรงนั้นแหละ แล้วยังไง กว่าจะออกไปจากป่า ใหญ่ กว้าง แห้งแล้ง กันดารได้ โดยอาศัยพระธรรม เท่านั้นจริงๆ นี่คือสังสารวัฏ ทั้งหมดที่ได้ฟัง ยังเป็นผู้ที่ยังหลงทางอยู่ จนกว่าจะค่อยๆ รู้ทางที่จะออกจากป่า รู้ทางออกจากป่า ถึงการออกจากป่า โล่งใจแค่ไหนลองคิดดู แต่ว่าเดี๋ยวนี้ไม่รู้เลย ว่าที่จริงกำลังเดือดร้อนด้วยความกันดาร ของสิ่งที่ผูกมัดไว้ตลอดเวลาให้หลงอยู่นั่นแหละในป่า หาทางออกไม่ได้ ทางออกนี่ยาก แต่ถ้าออกไปแล้วคิดดู ออกจากป่า หันไปดูสิ ป่าที่ออกมาแล้ว ความเบิกบานใจสักเท่าไหร่ ที่สามารถที่จะออกมาได้ จากการที่หลงทาง ไม่มีการที่จะคิดออกไปได้เลย แล้วก็ยังมีสิ่งที่ติดข้องเป็นกันดาร ที่ทำให้เดือดร้อนใจต่างๆ ก็แสดงให้เห็นว่าถ้าเข้าใจธรรมจริงๆ เห็นคุณจริงๆ เราจะขาดการฟังพระธรรมหรือไม่ ไม่ใช่ไปทำอะไรเลยทั้งสิ้น แต่ว่าให้เข้าใจเพิ่มขึ้นทีละเล็กทีละน้อยถึงประโยชน์

    ด้วยเหตุนี้พระผู้มีพระภาคจึงทรงแสดงพระธรรม ๔๕ พรรษา ไม่อย่างนั้นไม่ต้องพูดอะไรเลย ทุกคนไปทำ ไปดูนั้น ไปดูนี่ ใช่หรือไม่ แต่นั่นไม่ใช่กัลยาณมิตร ไม่ได้ให้ความเข้าใจอะไรเลยทั้งสิ้น หลงป่าแล้วยังเป็นทาสอีกหรือไม่ เจ้านายมาก ถูกใช้ทั้งวันทั้งคืนไม่เคยรู้ตัวเลย ไม่เคยเป็นอิสระจากโลภะ จากโทสะ จากโมหะ จากความไม่รู้ ถูกใช้อยู่นั่นแหละ แล้วแต่ใครจะใช้โลภะใช้ โทสะใช้ หรือใครก็ตามที่ใช้ ทำอยู่นั่นแหละ ไม่หยุดเว้นเลย เมื่อไหร่พ้นจากความเป็นทาส คิดดู จะเบิกบานใจสักแค่ไหน ที่ได้พ้นจากการเป็นทาส บางครั้งก็ทรงอุปมาเหมือนกับคนเป็นหนี้ ไปกู้หนี้เขามา กู้มาเยอะเลย นั่งอยู่ที่นี่เป็นหนี้ทั้งนั้นเลย หนี้มหาศาลที่ผ่านมาแล้ว จะเอาอะไรที่มาสะสม ที่จะไถ่ถอนจากการเป็นหนี้ คำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และความเข้าใจถูกต้อง ค่อยๆ สะสม ค่อยๆ เก็บเล็กผสมน้อย เพื่อที่จะได้มีพอที่จะชำระหนี้ แล้วก็เป็นอิสระ ไม่มีหนี้อีกต่อไป ถ้าไม่เห็นอย่างนี้ ก็จะไม่อดทน มั่นคง เพียรที่จะสละทุกอย่าง เพื่อที่จะเข้าใจธรรม

    อ.วิชัย ยิ่งฟังคำจริงของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ยิ่งเห็นคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเพิ่มขึ้น เพราะว่าจากความไม่รู้ จากความเห็นผิดที่เหมือนกับอุปมาให้เห็นความรกชัด ความมากมายเหลือเกินของป่าที่เต็มไปด้วยสิ่งต่างๆ ที่มากมาย แต่ว่านี่คือเป็นนามธรรมที่ยากแม้จะเห็น

    ท่านอาจารย์ ถามนิดนึง แล้วป่านั้นอยู่ไหน ในใจ ออกยากหรือไม่ เพราะอยู่ในใจ ใจจะแสดงชัดเลย ที่ออกมาแต่ละคำ แต่ละเรื่อง แต่ละอย่าง แสดงถึงชัฏที่ใหญ่แค่ไหน ที่สะสมอยู่

    อ.วิชัย คือถ้าไม่มีผู้ที่บอกทาง และวิธีที่จะถางชัฏที่อยู่ในใจ สัตว์ทั้งหลายก็ไม่มีหนทางที่จะพ้นจากสิ่งเหล่านี้ได้

    ท่านอาจารย์ เข้าใจแค่ไหนรู้แล้วใช่หรือไม่ พ้นมาหน่อยนึง นิดเดียว แต่ป่าก็ยังกว้างใหญ่อีกมากมาย