การจะดับกิเลสได้ต้องเข้าใจธรรมอะไรก่อน
การฟังธรรมทั้งหมดจะมากจะน้อยอย่างไรก็เพื่อให้มีความเห็นถูก มีความเข้าใจถูกตั้งแต่ขั้นต้นว่าธรรมเป็นธรรม ใครจะเปลี่ยนแปลงลักษณะของธรรมนั้นไม่ได้ แต่การที่จะรู้ทั่วถึงจนกระทั่งถึงจิตหนึ่งขณะ มีเจตสิกอะไรเกิดร่วมด้วย และก็เป็นชาติอะไร ต้องอาศัยพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้ และทรงแสดง แต่ว่าปัญญาของเราก็ต้องรู้ด้วยว่าเราสามารถที่จะเข้าใจธรรมได้ในระดับไหน แม้ว่าจะมีตำราทั้งพระไตรปิฎก และอรรถกถา เราสามารถที่จะเข้าใจทั่วถึงหรือว่าสามารถที่จะฟังแล้วรู้ว่าขณะนี้เป็นธรรม ให้รู้จริงๆ ว่าลักษณะของธรรมมีจริงๆ และเป็นในขณะนี้ แล้วสามารถจะรู้ว่าแม้นามธรรมซึ่งไม่ใช่รูปธรรมก็มีจิต และเจตสิก ไม่ใช่มีแต่จิตอย่างเดียวดูเหมือนว่าเป็นขั้นต้นจริงๆ แต่ว่าพื้นฐานขั้นต้นจะนำไปสู่การเข้าใจสภาพที่ทรงแสดงไว้ทั้งหมดในพระไตรปิฎก เพราะ ว่าพระไตรปิฎกจะทรงแสดงความจริงของสภาพธรรมทั้งหมดที่มีจริงๆ แต่ว่าไม่ว่าจะเป็นจิตประเภทใดของใคร บุคคลนั้นเองสามารถที่จะรู้ได้ว่าไม่ได้มีจิตครบถ้วนตามที่ทรงแสดงไว้ในพระไตรปิฎก เพราะเหตุว่าจิตนี่ก็มีหลากหลายมาก แต่ว่าจิตซึ่งทุกคนมี แต่เมื่อยังไม่ใช่พระอริยบุคคลคือมีอกุศลจิตครบ จนกว่าจะถึงความเป็นพระอริยบุคคลเมื่อไหร่ก็ดับอกุศลไปเป็นประเภทๆ จนกว่าจะดับหมดถึงความเป็นพระอรหันต์ แต่ต้องมาจากความเข้าใจธรรมว่าธรรมคือขณะนี้ สิ่งที่มีจริงๆ เป็นธรรมแต่ละอย่าง
ที่มา ...