จุดประสงค์ของการบรรยายแนวทางเจริญวิปัสสนา

สำหรับเรื่องของการบรรยายธรรมตามเรื่องที่ได้ตั้งใจไว้ก็คือ “แนวทางเจริญวิปัสสนา” เพราะฉะนั้น ไม่ว่าจะเป็นธรรมส่วนของปริยัติธรรม หรือปรมัตถธรรม จะเป็นเรื่องจิตบ้าง เรื่องเจตสิกบ้าง หรือเรื่องของโพธิปักขิยธรรมบ้าง เรื่องของปัจจัยบ้างก็ตาม จุดประสงค์ก็เพื่อที่จะเกื้อกูลให้เข้าใจลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามปกติในชีวิตประจำวัน จนกระทั่งสติสามารถที่จะเริ่มระลึกรู้ ศึกษาลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามที่เข้าใจเพิ่มขึ้น จนกระทั่งสามารถที่จะคลายการยึดถือสภาพธรรมว่า เป็นตัวตน เป็นสัตว์ เป็นบุคคล

เพราะฉะนั้น บางท่านอาจจะคิดว่า การบรรยายแต่ละตอน หรือว่าแต่ละส่วนของธรรมดูเป็นเพียงสังเขปๆ คือ จิตก็จิตสังเขป หรือปัจจัยก็เป็นปัจจัยสังเขป ไม่ได้เป็นความละเอียดของปัจจัยแต่ละปัจจัย หรือว่าไม่ได้เป็นความละเอียดของจิตเป็นตอนๆ โดยครบถ้วน แต่ว่าไม่ว่าจะกล่าวถึงธรรมข้อหนึ่งข้อใด เช่น จะเป็นจิต หรือเจตสิก หรือเสียง หรือรูป หรืออายตนะ หรืออริยสัจจะ หรืออะไรก็ตาม ย่อมสัมพันธ์กันทั้งสิ้น ไม่ใช่ว่าจะมีสภาพธรรมเพียงอย่างหนึ่งเกิดขึ้นปรากฏโดยที่ไม่สัมพันธ์หรือว่าไม่เกี่ยวข้อง ไม่สืบเนื่อง ไม่เป็นปัจจัยกับธรรมส่วนอื่นๆ

เพราะฉะนั้น ถ้าศึกษาจากอรรถกถา หรือแม้ในพระไตรปิฎก จะเห็นได้ว่า เมื่อกล่าวถึงสภาพธรรมอย่างหนึ่ง จะแสดงถึงสภาพธรรมอื่นซึ่งเกี่ยวข้องสืบเนื่องสัมพันธ์เป็นปัจจัยกันด้วย

เพราะฉะนั้น ในการกล่าวถึงเรื่องของจิต ก็เป็นจิตตสังเขป และแม้แต่ธรรมประการต่อๆ ไป ที่จะได้กล่าวถึงซึ่งสืบเนื่องกับเรื่องของจิต ก็จะขอกล่าวถึงเพียงสังเขป เพื่อให้ท่านผู้ฟังสามารถที่จะศึกษาค้นคว้าได้ต่อไปด้วยตัวเองจากอรรถกถาต่างๆ ซึ่งในขณะนี้ก็ได้แปลเป็นภาษาไทยไว้มาก แล้ว เป็นการศึกษาด้วยตนเอง ซึ่งจะทำให้มีความรอบรู้แตกฉานได้เร็วกว่าการที่จะเพียงรับฟังคำบรรยายเท่านั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

ขอเชิญศึกษาพระธรรมเพิ่มเติมได้ที่

มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา

dhammahome.com