โง่มาก

ท่านอาจารย์ พระพุทธศาสนา เป็นสิ่งซึ่งคนที่ไม่เข้าใจจริงๆ จะไม่รู้เลย ว่าสิ่งที่ยากที่สุดในชีวิต ก็คือการเข้าใจคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะว่าส่วนใหญ่คนได้ยินคำ เผินมาก เช่น พระพุทธศาสนา ศาสนาเป็นคำสอน แล้วแต่ว่าศาสดาผู้สอนนั้นเป็นใคร แต่มีคำว่าพระพุทธศาสนา เพราะฉะนั้นที่จะได้ยินคำว่าพุทธะ คือผู้ตรัสรู้ ผู้รู้ความจริง เพียงเท่านี้ ไม่สามารถจะคิดเองได้เลยว่า ความจริงคืออะไร เดี่ยวนี้จริงหรือเปล่า ถ้าไม่มีคนถามก็ไม่รู้จะไปหาความจริงที่ไหน เพราะฉะนั้น ขณะที่ได้ยินได้ฟังแต่ละคำ ต้องไตร่ตรองเป็นความเข้าใจของเราเองว่า มีความเข้าใจในคำที่ได้ยินหรือเปล่า เช่น คำว่า พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่มีใครในประเทศไทยที่จะไม่ได้ยิน แต่ว่ามีความเข้าใจความหมายของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้ามากน้อยเพียงไร เผินไปเลย คุ้นเคย นับถือ กราบไหว้ กล่าวคำนมัสการว่า ขอถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระอริยสงฆ์เป็นที่พึ่ง แต่ก็ไม่ได้เข้าใจทั้ง ๓ คำ

เพราะฉะนั้น จริงๆ แล้ว ต้องไม่เผินที่จะศึกษา ศึกษาคือต้องเข้าใจ หมายความว่าไม่ผ่านไป เพราะฉะนั้นแต่ละคำต้องศึกษา พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเป็นใคร และทรงแสดงธรรมอะไร และพระสังฆรัตนะคือที่กล่าวว่า พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ หมายความถึง ผู้ที่เข้าใจคำที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัส และรู้ความจริงจนกระทั่งสามารถที่จะดับกิเลสได้ เป็นเรื่องที่ยากมาก เพราะฉะนั้นก็เป็นผู้ที่จะต้องไม่ประมาทในการที่จะเข้าใจว่าเป็นผู้ที่รู้แล้ว

มีท่านผู้หนึ่งท่านคิดว่าท่านเข้าใจธรรม ท่านคิดว่าท่านฉลาดพูดอะไรตั้งหลายอย่าง แต่พอศึกษาพระธรรมท่านบอกว่าท่านโง่มาก และเดี๋ยวนี้ใครโง่มากบ้าง ถ้าไม่ศึกษาพระธรรมจะไม่รู้เลยว่า โง่คือไม่รู้ มากคือไม่รู้อะไรเลย แค่ไหน เช่น เดี๋ยวนี้มีจริงๆ รู้ขณะนี้ที่มีจริงหรือเปล่า เพียงเท่านี้ ไม่ต้องไปแสวงหาที่ไหนเลยทั้งสิ้น มีสิ่งที่กำลังปรากฎเฉพาะหน้า แต่ก็ไม่สามารถที่จะเข้าใจตามความเป็นจริงได้ว่าคืออะไร เพราะฉะนั้นเป็นเรื่องที่ไม่เผิน ถ้าไม่เผินทุกคนได้ยินคำว่าธรรม ก็บอกว่าคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่ไม่ได้คิดไตร่ตรองว่าพระองค์สอนอะไร คำสอนของพระองค์มาจากไหน

เพราะฉะนั้น การที่เราเป็นชาวพุทธ เผินมากจนกระทั่งเอาความคิดของตัวเองไปปะปนกับคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทำให้ผู้ที่เพียงได้ยินได้ฟังไม่ศึกษาโดยละเอียดจริงๆ เพราะต้องศึกษาแน่นอน เพราะเป็นคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า วิชาอื่นเรายังศึกษาใช้เวลาตั้งหลายปี พอถึงคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ศึกษาเลย แล้วจะรู้คำที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ได้อย่างไร เพราะฉะนั้น เป็นคนที่โง่มากไหม หรือยังไม่โง่ หรือว่าเข้าใจทุกสิ่งทุกอย่างแล้ว เพราะฉะนั้น กว่าจะรู้ว่าโง่ก็ต่อเมื่อได้ฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นคำที่ไม่เคยได้ยินมาก่อนในชีวิต เพราะว่าคำที่ทุกคนกล่าวถึง เป็นสิ่งที่ทุกคน สามารถเข้าใจได้ทั่วๆ ไป แต่คำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่ละคำนี้แสดงว่าไม่รู้เลยทั้งสิ้นถ้าไม่ได้ฟัง เพราะฉะนั้น จะรู้ว่าโง่ต่อเมื่อได้ฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ถ้ายังไม่ได้ฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ยอมโง่ไหม เวลานี้ยอมโง่ไหม หรือว่ายังเก่งอยู่ ยังฉลาดมาก รู้โน่นรู้นี่ ได้ปริญญาขั้นต่างๆ หลายๆ ปริญญาด้วย โง่หรือเปล่า ยังไม่รู้ จนกว่าจะได้ฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แค่นี้ก็น่าอัศจรรย์ เป็นไปได้หรือ ที่ใครขณะนี้จะรู้สึกตัวว่าโง่ ในเมื่อไม่เคยคิดมาก่อนเลยว่าโง่จริงๆ คุณคำปั่นโง่มาก่อนหรือไม่

อ.คำปั่น โง่ และโง่มากด้วย

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้น ใครอยากรู้บ้างว่าตัวเองโง่ หรือยังไม่ยอมเป็นคนโง่ ก็ปล่อยไป เข้าใจว่าตัวเองฉลาด แต่เทียบกับพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าโง่ไหม หรือว่าเท่ากับพระองค์ สามารถที่จะเข้าใจคำของพระองค์ที่มาจากการตรัสรู้ ไม่ใช่คิด ไม่ใช่ไตร่ตรอง ไม่ใช่เป็นนักวิชาการไปเทียบเคียงอะไรต่างๆ แต่พูดคำที่กำลังมีเดี๋ยวนี้ให้เข้าใจถูกต้องว่าโง่จริงๆ