ไกลหรือใกล้ความจริง
อ.อรรณพ การที่จะไม่ไกลต่อความจริง และจะค่อยๆ ใกล้ความจริงหมายความว่าอย่างไร
ท่านอาจารย์ ไม่เคยคิดเลย ว่าธรรมอยู่เดี๋ยวนี้ ไปหาที่ไหนก็ไม่รู้ ใกล้แสนใกล้คือที่ตัวก็ยังไม่รู้ว่าเป็นธรรม แล้วจะไปแสวงหาที่ไหน เพราะฉะนั้นความจริงก็คือว่าไม่ใช่ต้องไปหาที่ไหนเลยทั้งสิ้น มีอยู่ทุกขณะ สามารถที่จะปรากฏความจริงทีละหนึ่ง แต่เวลานี้ทุกอย่างปรากฏรวมกันไม่ใช่ทีละหนึ่ง และจะไปรู้การเกิดดับของหนึ่งได้อย่างไร เพราะว่าถ้าหลายๆ อย่างรวมกันเกิดดับปรากฏเหมือนไม่ดับเลย เพราะฉะนั้นที่ปรากฏได้ว่าเกิดดับจริงๆ ต้องหนึ่งเกิดใช่หรือไม่ แต่ถึงกระนั้น ความจริงก็คือว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่าสิ่งที่ปรากฏคือนิมิตของสภาพธรรม ยิ่งลึกลงไปใช่หรือไม่ ถึงจะปรากฏเพียงลักษณะหนึ่งก็เป็นนิมิตเพราะเกิดดับสืบต่อเร็วจนกระทั่งปรากฏว่าเป็นสิ่งนั้น ไม่ว่าจะเป็นรูป ไม่ว่าจะเป็นความจำ ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึก ไม่ว่าจะเป็นอะไรทั้งหมด ล้วนเกิดดับเร็วสุดที่จะประมาณได้ ขณะนี้เป็นนิมิตไปหมดทุกอย่าง กว่าจะเป็นนิมิตได้กี่เห็น กี่จำ กี่คิด เพราะฉะนั้น ไกลแสนไกลที่จะรู้ความจริง ไม่ใช่ว่าทันทีที่ฟังจะประจักษ์แจ้งได้ แต่เมื่อมีความมั่นคงว่าทุกอย่างมีชั่วขณะที่ปรากฏก็จะหันมาสู่สิ่งที่มีที่ปรากฏ เพราะความเข้าใจมั่นคงว่าไม่ใช่อย่างอื่นที่จะต้องไปแสวงหาไปประจักษ์การเกิดดับ แต่สิ่งนี้เดี๋ยวนี่ต่างหากที่เป็นความจริง ไกลเมื่อไม่รู้จึงไปแสวงหา แต่ความจริงอยู่ตรงนี้ไกลต่อการที่จะเข้าใจความลึกซึ้งของสิ่งที่มี เพราะฉะนั้นคนที่ไปหาธรรมที่อื่น ไปนั่งปฏิบัติ รู้จักหรือไม่ว่าเดี๋ยวนี้ธรรมอยู่ตรงนี้ไม่ต้องไปไหนเลย แล้วก็เกิดดับด้วย ทั้งๆ ที่มีอยู่กำลังเกิดดับก็ไปอื่น ไม่ได้อยู่ตรงนั้นที่มีจริงๆ เดี๋ยวนี้ ตรงนี้เอง
นี่เป็นหนทางที่จะทำให้ค่อยๆ เข้าใจสิ่งที่มีตรง เพราะอยู่ตรงนี้ ทั้งๆ ที่รู้ว่าเดี๋ยวนี้ แต่ความไม่รู้ก็ปิดบัง ไม่รู้ว่าเดี๋ยวนี้ ตรงนี้เอง ที่เป็นธรรมที่ประจักษ์แจ้งได้ ไม่ใช่สิ่งที่ไม่ปรากฏ
เพราะฉะนั้น ทั้งตัวรวมกันเป็นฆณะสัญญาจำว่าเป็นสิ่งหนึ่งจนกว่าจะไม่ใช่นั่ง ไม่ใช่นอน ไม่ใช่โต๊ะ ไม่ใช่เก้าอี้ ไม่ใช่อะไรทั้งสิ้น แต่ละหนึ่งปรากฏได้ ก็ต่อเมื่อได้กระทบกับสิ่งที่กระทบกันได้ เป็นปัจจัยให้จิตธาตุรู้เกิดขึ้นตรงนั้น เห็นตรงนั้น ได้ยินตรงนั้น ไม่ไกลเลย อยู่ที่นี่ทั้งหมดสภาพธรรมที่กำลังเกิดดับอยู่นี่ เดี๋ยวนี้ ตรงนี้ เร็วมาก เพราะฉะนั้น ไม่รู้ก็ดับแล้ว ไม่รู้ก็ดับแล้ว แต่ก็ไม่ต้องกังวล เพราะไม่มีอะไรจะไปหยุดยั้งสภาพธรรมไม่ให้เกิดปรากฏได้เลย ไม่เลือกเลยว่าจะอะไรทั้งสิ้น ไหนก่อนหลังไม่ต้องคำนึงถึงเลย ตราบใดที่สิ่งนั้นปรากฏก็สามารถที่จะค่อยๆ เริ่มเข้าใจขึ้น
เพราะฉะนั้น ตราบใดที่ยังไม่รู้ตรงลักษณะก็เพราะไม่รู้ว่าอยู่นี่ ตรงนี้ เดี๋ยวนี้ ต้องรู้ความจริง ตั้งแต่เกิดไม่รู้จนกว่าจะได้ฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกชาติที่ไม่ได้ฟังก็ไม่รู้ ฟังเมื่อไหร่เริ่มรู้ว่าพระองค์ตรัสถึงสิ่งที่กำลังมีเดี๋ยวนี้ให้เข้าใจถูกต้องตามความเป็นจริงของสิ่งนั้น ซึ่งไม่ใช่เรา มีเราไม่ได้เลย ถ้ารู้จริงๆ ว่าขณะนี้สิ่งที่ปรากฏเกิดแล้ว ดับแล้ว ไม่กลับมาอีกเลย หาที่ไหนอีกไม่ได้ ไม่เหลือเลย จริงหรือไม่ มั่นคงหรือไม่ ว่าไม่ใช่รู้อื่นเลย ตรงนี้เดี๋ยวนี้