ปสาทรูป
อ.อรรณพ ความเข้าใจธรรม กับความเข้าถึงธรรม ก็เป็นคนละขั้นกัน ความเข้าใจธรรมในขั้นเรื่องราว คือ ในขั้นปริยัติ ผู้ที่มีปัญญาตรัสรู้ หรือผู้ที่ตรัสรู้ตาม สามารถรู้ได้ละเอียด ก็หลากหลายไปแล้วแต่ระดับของปัญญา ซึ่งโดยปริยัติที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดง เข้าใจได้ในขั้นการฟังการพิจารณา ซึ่งในเรื่องนี้ก็มีความเข้าใจที่เราควรจะทราบ ถ้าในภพภูมิที่มีขันธ์ ๕ คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณครบ คือในภพที่มีทั้งรูปธรรม และนามธรรม เช่น เป็นมนุษย์ จิตต้องอาศัยรูปเป็นที่เกิด ซึ่งรูปที่เป็นที่เกิดนั้นต้องเหมาะควรที่จะเป็นที่เกิดของจิตประเภทนั้นๆ คือ ตา หรือจักขุปสาท เป็นรูปที่เหมาะควรที่จะเป็นที่เกิดของจิตเห็น หู หรือโสตปสาท ก็เป็นรูปที่เหมาะควรที่จะเป็นที่เกิดของจิตได้ยิน จมูก ลิ้น กาย ก็โดยนัยเดียวกัน
เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะเป็นจิตเห็นที่เป็นผลของกรรมดี คือ เป็นจักขุวิญญาณกุศลวิบาก หรือจิตเห็นในสิ่งที่ไม่ดี คือ จักขุวิญญาณอกุศลวิบาก ทั้ง ๒ ประเภทนี้ก็ต้องอาศัยจักขุปสาทเป็นที่เกิด ทางหู จมูก ลิ้น กาย ก็นัยเดียวกัน
ที่มา ...