เวทนินทรีย์
สุรีย์ คุณวิจิตรพูดเมื่อกี้นี้ว่า เขาเจ็บ เขาคัน เป็นอินทรีย์ทางไหน
สุ. เจ็บ หรือคันมีจริง เป็นปรมัตถธรรมอะไร
สุรีย์ เจ็บก็เป็นความรู้สึก
สุ. เพราะฉะนั้นปรมัตถธรรมก็มี ๔ จิต เจตสิก รูป นิพพาน ความรู้สึกเจ็บ ความรู้สึกคัน เป็นปรมัตถธรรมอะไร
สุรีย์ เป็นเจตสิก
สุ. ถูกต้องค่ะ เจตสิกอะไรใน ๕๒
สุรีย์ เป็นเวทนาเจตสิก
สุ. วทนาเจตสิก เวลาที่เกิดขึ้นแล้ว ขณะที่คัน หรือเจ็บ เป็นใหญ่ไหม
สุรีย์ ป็นทางเวทนาแล้ว เป็นสุขินทรีย์ หรือทุกขินทรีย์
สุ. เมื่อกี้คุณวิชัยกล่าวถึงทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ๖ อินทรีย์ เป็นรูป ๕ อินทรีย์ เป็นนาม ๑ อินทรีย์ ทีนี้คุณวิชัยยังไม่ได้กล่าวถึงอินทรีย์ต่อไป คือ เวทนินทรีย์ ซึ่งทุกครั้งที่มีการกระทบ มีการรู้อารมณ์ จะต้องมีความรู้สึกเกิดต่อ ก็เลยเป็นที่สงสัยของคุณสุรีย์ ก็ขอเชิญคุณวิชัยค่ะ
อ.วิชัย สภาพที่รู้แจ้งทางกาย เรียกว่ากายวิญญาณ โดยการเกิดขึ้นเป็นใหญ่จริงๆ ในการรู้ทางกาย ก็คือจิต รู้เย็นร้อน อ่อนแข็ง ตึงไหว ขณะที่ร้อน สภาพที่รู้ร้อนมี ความเป็นใหญ่ในการรู้ร้อน แต่ถ้ามีความรู้สึกที่เป็นทุกข์ขึ้นมา จะเห็นความต่างระหว่างความรู้สึกที่เป็นทุกข์ กับสภาพร้อนปรากฏ สภาพที่เป็นนามธรรมเหล่านี้เกิดขึ้นพร้อมกัน แล้วแต่ว่าสภาพธรรมใดจะปรากฏแต่จิตในขณะนั้น ความเป็นใหญ่ของจิตรู้ทางกาย ก็คือ รู้เย็นร้อน อ่อนแข็ง ตึงไหว แต่ถ้าเป็นความรู้สึกที่เป็นทุกข์เกิดขึ้น อันนั้นก็เป็นเวทนาเจตสิก และเป็นอินทรีย์ด้วย เป็นเวทนินทรีย์
ที่มา ...