ฟังแล้วคิดเอง-ฟังแล้วไตร่ตรอง
อ.วิชัย ท่านอาจารย์กล่าวว่า การฟังพระธรรม คือ ให้เข้าใจตามสิ่งที่ได้ยินได้ฟัง ไม่ควรนำความคิดความเห็นมาเกี่ยวข้องด้วย ก็อยากจะเรียนถามท่านอาจารย์ว่า ที่ว่าเป็นความคิดหรือความเห็นในที่นี้ จะหมายถึงอะไรครับ
สุ. ค่ะ อย่างบางคนก็บอกว่า อิทธิบาทเวลาขับรถ เป็นความคิด ความเห็นหรือเปล่าคะ
อ.วิชัย ก็เป็นความเข้าใจของเขาที่เคยได้ยินมา
สุ. นี่คือเราอ่านพระธรรมเพียงนิดเดียว และไม่ได้ศึกษาตามลำดับ เพราะฉะนั้นความคิดความเห็นของเรา ก็คิดตามที่เราคิดเอง
อ.วิชัย คือ ถ้าเป็นความคิดเห็นของตัวเอง กับคิดตามสิ่งที่ได้ยินได้ฟังตามพระธรรม มีความต่างกันแค่ไหนครับ
สุ. ต่างกันที่ได้ยินแล้วไตร่ตรอง เป็นสิ่งที่มีจริง สามารถจะเข้าใจอย่างที่กล่าวได้หรือไม่ เช่น เห็นเป็นธรรม แล้วเป็นธรรมที่เป็นวิบาก ไม่ได้คิดเอาเอง สามารถจะไตร่ตรองเข้าใจได้ไหมว่า เห็นเกิดขึ้นเพราะกรรมเป็นปัจจัย ต้องอาศัยสภาพธรรม คือ จักขุปสาท และรูปธาตุ หรือวัณณะ และจิตเกิดขึ้นเห็นสิ่งนั้นขณะใด ขณะนั้นก็เป็นจิตประเภทที่เป็นผลของกรรม คือ เป็นวิบากจิต ถ้าเราเข้าใจอย่างนี้ เราก็จะรู้ว่า เราไม่ได้คิดเอง แต่ว่าตามความเป็นจริงหรือเปล่า ขณะนี้มีเห็น ใครก็บังคับเห็นไม่ได้ ใช่ไหมคะ อุปปัตติ เกิดขึ้น เมื่อมีการประจวบกัน โดยกรรมเป็นปัจจัย ถ้ากรรมไม่เป็นปัจจัย ก็ไม่มีการที่จักขุวิญญาณจะเกิดขึ้นเห็นเลย แม้มีจักขุปสาท และมีรูป
ที่มา ...