เป็นผลของกรรมขณะไหนบ้าง
สุ. เพราะฉะนั้นเวลาที่พูดถึงการเกิด ถ้าไม่มีจิต เจตสิกเกิด จะมีคน มีสัตว์ ประเภทต่างๆ เกิดไหม ไม่มี แต่เมื่อมีจิต เจตสิกเกิด ซึ่งเป็นผลของกุศลกรรมบ้าง เป็นผลของอกุศลกรรมบ้าง ละเอียดต่างกันไปตามการสะสม ก็ทำให้กล่าวได้ว่า เป็นคน เป็นคนพิการ เป็นคนตาบอด เป็นคนปัญญาอ่อน เป็นคนฉลาด เป็นอะไรก็แล้วแต่ ตามสภาพของจิต แต่ต้องมีจิต เจตสิก รูป
ประทีป ดังนั้นในขณะนี้เอง ก็จะต้องศึกษาธรรมไปตามลำดับขั้น ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจว่า ขณะนี้เป็นเพียงจิต เจตสิก รูป นิพพาน ซึ่งนิพพานไม่ได้กล่าวถึง ถ้ายังไม่เข้าใจตรงนี้แล้ว ก็ไม่สามารถเข้าใจเรื่องราว หรือสภาพธรรมที่เป็นเรื่องราวได้ละเอียดลึกซึ้งมากกว่านี้ ในขั้นต้นก็เข้าใจได้เพียงเท่านี้ครับ
สุ. ก่อนฟังธรรม เป็นเรา ถูกต้องไหมคะ เป็นสัตว์ บุคคลต่างๆ เวลาฟังธรรม รู้ว่าเป็นธรรม เข้าใจความเป็นธรรม จนกว่าจะหมดการยึดถือสภาพธรรมว่า เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใดที่เที่ยง เพราะจริงๆ แล้วสภาพธรรมทุกอย่างที่เกิด มีอายุที่สั้นมาก เกิดขึ้นแล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็ว ฟังให้เข้าใจความจริงว่า เป็นธรรม
ประทีป เพราะฉะนั้นก่อนที่จะฟังธรรมขณะนั้นก็มีธรรมนั่นเอง จึงมีเรื่องราวต่างๆ ที่ตามมา
สุ. ถ้าไม่มีธรรม คือ จิต เจตสิก รูป จะมีอะไร
ประทีป ก็ไม่มีอะไรเลยครับ
ที่มา ...