มีวิธีลัดไหม ที่จะเห็นสัจธรรมได้บ้าง ถ้าไม่เรียนปริยัติ
ถ . ถ้าบุคคลใดไม่ได้เรียนเรื่องจิต เจตสิก รูป นิพพาน จะมีวิธีใดที่จะเห็นสัจธรรมได้บ้าง ถ้าไม่เรียนปริยัติ
สุ. เราทำของเราเอง หรืออย่างไร เพื่อเรา หรือว่าเพื่อคนอื่น
ถ . ผมเห็นว่า เป็นเรื่องยาก คำก็ยาก อะไรก็ยาก
สุ. การเกิดไม่ยาก การไม่เกิดยาก ใช่ไหม
ถ . แต่จะเรียนรู้อย่างไรได้บ้าง มีทางลัดบ้างไหม ทางลัด ทางสั้น
สุ. ทางสั้น คือ ทางไม่รู้
ถ . เพราะฉะนั้น เราจำเป็นต้องเรียนปริยัติด้วย ใช่ไหม
สุ. ปริยัติ ที่จริงไม่ใช่สิ่งที่ยากเกินไป เพราะว่าเป็นเรื่องของตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจเท่านั้นเอง และเป็นเรื่องของจิตซึ่งทุกคนมี เพียงแต่ว่ามีชื่อซึ่งอาจจะยากสักหน่อย เช่น เห็น ก็ชื่อว่าจักขุวิญญาณ ได้ยิน ก็ชื่อว่าโสตวิญญาณ ยากที่ชื่อ แต่สภาพธรรมกำลังมีให้พิสูจน์ และถ้าอยากจะรู้ให้ละเอียดในเรื่องของตัวเอง ก็จะรู้เรื่องของจิตหลายๆ ประเภทในวันหนึ่งๆ และสามารถที่จะแยกได้ รู้จักตัวเองเพิ่มขึ้นว่า เป็นผลของกรรมที่เป็นกุศล หรือเป็นผลของกรรมที่เป็นอกุศล
ดีกว่าไม่รู้ ใช่ไหม หรือว่าดีกว่าโทษคนอื่น คิดว่าคนอื่นทำให้ ความจริงไม่ใช่ เป็นผลของกรรมของตนเอง รู้เท่านี้ก็ยังสบายใจ และวันหนึ่งๆ มีกุศลจิตมากหรือ มีอกุศลจิตมาก ถ้ารู้ว่าตัวเองมีอกุศลจิตมาก ก็จะเพิ่มกุศลจิตขึ้น แทนที่จะสะสมอกุศลให้มากขึ้น เพราะฉะนั้น เป็นเรื่องของตัวเอง แต่ยากที่ชื่อเท่านั้นเอง
ถ . ผมฟังอาจารย์ทางวิทยุที่อาจารย์บอกว่า ให้รู้สึกตัว ผมก็นึกว่า เราพยายามรู้สึกตัว แต่อาจารย์บอกว่า สติก็เป็นอนัตตา บังคับไม่ได้ เพราะฉะนั้น ถ้าผมไม่ได้เรียนปริยัติเรื่องจิต เจตสิก รูป นิพพาน …
สุ. และเรียนเรื่องสติหรือ สติก็เป็นปริยัติแล้ว
ถ . หมายความว่า ...
สุ. หมายความว่า ไม่อยากเรียนเรื่องจิต เจตสิก รูป หรือเปล่า
ถ . อย่างผมจะไปบวชพราหมณ์ ผมมาฟังจากอาจารย์ อาจารย์บอกว่า ให้ทำในชีวิตประจำวัน ผมว่าก็ดีในชีวิตประจำวัน แต่ผมอยากได้คำแนะนำว่า ที่ผมจะไปบวชพราหมณ์เพื่อรักษาศีล เป็นการถูกต้องหรือเปล่า
สุ. ความถูกต้องอยู่ที่ความเข้าใจ และเหตุผล พราหมณ์คืออะไร ถ้าตอบไม่ได้ จะไปบวชทำไม
ถ . คำนี้ คือ เนกขัมมะ ผมคิดว่า ทุกคนที่ไปคงจะไปรักษาศีล
สุ. ในพระพุทธศาสนามีบวชพราหมณ์ไหม
ถ . ผมก็ไม่ทราบ แต่ว่า
สุ. ก่อนที่จะทำอะไร พิจารณาเหตุผลก่อน แม้แต่พราหมณ์คืออะไร ถ้าเรายังไม่เข้าใจ บวชก็ไม่มีประโยชน์อะไร เพราะบวชแล้วก็ยังไม่รู้จักว่าพราหมณ์ คืออะไรจะบวชทำไม เพราะฉะนั้น ไม่ว่าจะทำอะไรควรจะรู้เหตุผล ความถูกต้อง อยู่ที่เหตุผลกับความเข้าใจ ถ้าไม่เข้าใจก็ไม่ใช่ความถูกต้อง จะรักษาศีลโดยไม่ต้องบวชพราหมณ์ได้ไหม
ถ . ได้
สุ. แล้วบวชทำไม ทำไมบวช เพราะฉะนั้น มีคำตอบอยู่คำเดียว คือ อยาก ถ้ายังไม่มีเหตุผล ถามเถอะ จะต้องอยาก จะนั่งสมาธิ นั่งทำไม ถ้ายังไม่ได้เหตุผล ทำไมทำ อยาก จะต้องนำไปด้วยความอยากเสมอ ถ้าไม่ใช่ปัญญา และเหตุผล
จะนั่งนานๆ นั่งทำไม อยาก ถ้าไม่มีเหตุผลแล้วอยากทั้งนั้น บางคนนั่งๆ อยู่ ก็จะเดิน เดินทำไม อยาก คือ ถ้าไม่มีเหตุผลแล้วลงที่อยากทั้งนั้น
ที่มา ...