เวลาที่หลับตาแล้วเห็นภาพกสิณเป็นรูปไหม

ถ. สำหรับผู้ที่เจริญฌานจิต เช่น รูปฌาน ต้องมีกสิณเป็นอารมณ์ และเพ่งกสิณต่างๆ เวลาที่หลับตาแล้วเห็นภาพกสิณเป็นรูป เช่น ปฐวีกสิณ เป็นต้น ขณะที่หลับตาแล้วเห็นเป็นดวงกสิณ จะเป็นรูปได้ไหม

สุ. ไม่เป็น

ถ. เป็นความทรงจำหรือ

สุ. เป็นบัญญัติ เพราะว่าจำรูปนั้น มีสัญญาความจำในรูปนั้น

ถ. เป็นบัญญัติเกิดจากความทรงจำ

สุ. ที่ใช้คำว่า บัญญัติ เนื่องจากเป็นนิมิต ซึ่งต่างจากรูปที่ดูด้วยตา เพราะต้องมีความผ่องใส ทำให้จิตเกิดปีติโสมนัส ขณะนั้นไม่ได้มีการคิดถึงรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะเป็นอารมณ์

ที่มา ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1525