ขณะที่โกรธ กับขณะที่กลัว
ถ . ขณะที่โกรธ กับขณะที่กลัว ลักษณะมีความแตกต่างกันไหม
สุ. เป็นสภาพที่ไม่พอใจ
ถ . เหมือนกัน แต่เป็นสภาพที่แยกออกมาจากกัน และกันได้ คือ ขณะที่กลัวก็อย่างหนึ่ง ขณะที่โกรธก็อย่างหนึ่ง ไม่เหมือนกัน
สุ. ที่จริงแล้ว ถ้าไม่ใช้ชื่อ ท่านผู้ฟังก็จำแนกลักษณะของโทสมูลจิตแล้วว่า ลักษณะหนึ่งกลัว อีกลักษณะหนึ่งโกรธ แต่อย่างไรก็ตามเป็นสภาพที่ไม่น่าพอใจทั้ง ๒ อย่าง เวลาโกรธ ไม่กลัว อย่างหนึ่ง และเวลากลัว ก็ไม่ใช่ขณะที่โกรธ ก็อีกอย่างหนึ่ง แต่ทั้งสองอย่างเป็นอาการของสภาพธรรมที่มีลักษณะไม่พอใจ ก็เป็นของธรรมดาๆ เอาชื่อออก ก็มีลักษณะของสภาพธรรมนั้น
ถ . ถ้าอย่างนั้น เป็นโทสมูลจิตตัวเดียวกัน
สุ. ขณะใดที่เป็นสภาพที่ไม่พอใจ ขณะนั้นเป็นโทสเจตสิก บางท่านอาจจะมีลักษณะอื่นอีกนอกจากกลัวกับโกรธ ก็เป็นการที่จะสังเกตรู้ว่า ขณะใดที่ความรู้สึก ไม่แช่มชื่น ขณะนั้นต้องเป็นโทสะ
ที่มา ...