เพราะเหตุใดปัญญาจึงไม่เกิด
มีจดหมายของท่านผู้ฟังจากอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ท่านถามว่า เพราะเหตุใดปัญญาจึงไม่เกิด
ข้อนี้มีท่านผู้ฟังที่ท่านรู้ลักษณะของสติ และรู้ด้วยว่าสติระลึกรู้ลักษณะของสิ่งที่ปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจตามปกตินั่นเอง ท่านที่เจริญสติรู้ว่า ขณะใดมีสติ ขณะใดหลงลืมสติ แต่เป็นเพียงความรู้ที่สามารถจะรู้ว่า การเจริญสติปัฏฐานนั้นคืออย่างไร และนามธรรม และรูปธรรมนั้นแยกกันอย่างไร เวลาที่สติระลึกรู้ลักษณะของนามธรรม หรือว่าเวลาที่สติระลึกรู้ลักษณะของรูปธรรม ก็คงเป็นแต่เพียงสภาพลักษณะธรรมชนิดนั้นๆ ที่กำลังปรากฏเท่านั้นเอง
ท่านที่ได้ฟังพระสูตรเรื่องของการเจริญสติปัฏฐาน ที่อุปมาเหมือนกับด้ามมีด ซึ่งเวลาที่จับด้ามมีดท่านไม่ได้รู้เลยว่า ด้ามมีดนั้นสึกไปเท่าไร ลองจับวันนี้ จับแล้วลองดูว่า สึกไปเท่าไรวันนี้ เมื่อวานนี้สึกไปเท่าไร หรือว่าวันต่อๆ ไปจะสึกไปเท่าไร เพราะว่าสึกไปทีละเล็กทีละน้อย นี่ท่านทราบ แต่เมื่อสติเกิดขึ้นระลึกรู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรม เกิดข้อสงสัย ทำไมปัญญาไม่เกิด ปัญญาก็จะต้องเกิดทีละเล็กทีละน้อย ไม่รู้สึก เหมือนอย่างกับกิเลสที่ค่อยๆ หมดไปทีละเล็กทีละน้อยโดยที่ไม่สามารถปรากฏให้เห็นว่าสึกไปมากมายได้ทันที ฉันใด ปัญญาที่เริ่มรู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรม เพราะสติเริ่มที่จะระลึกรู้ลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏ ก็เป็นนัยเดียวกัน ปัญญาที่ค่อยๆ เกิดขึ้น ก็เพิ่มขึ้นทีละเล็กทีละน้อย
ที่มา ...