เวทนา ๓ หรือ เวทนา ๕

เวลาที่ได้รูปที่น่าพอใจ รู้สึกเป็นอย่างไรคะ อยากจะได้แต่รูปที่น่าพอใจ ทางตาอาจจะเป็นแหวนเพชร หรืออาจจะเป็นเสื้อผ้า หรืออาจเป็นอะไรก็ได้ที่พอใจขณะนั้นความรู้สึกเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะความรู้สึกมี ๓ อย่าง คือ สุข ๑ ทุกข์ ๑ อทุกขมสุข ไม่ใช่สุขไม่ใช่ทุกข์ คือ เฉยๆ หรือ อุเบกขา ๑

อันนี้ไม่ได้แยกทางกายกับทางใจ แต่ถ้าแยกทางกายทางใจก็มี ๕ นะคะ คือ สุขทางกาย ทุกข์ทางกาย โสมนัสทางใจ โทมนัสทางใจ และอุเบกขา เพราะว่าบางคนอย่างพระอรหันต์ ผู้ที่ดับกิเลสหมดแล้ว ท่านยังต้องมีทุกข์กาย ตราบใดที่มีกาย ก็เป็นที่นำมาซึ่งทุกข์ ความป่วยไข้ต่างๆ แต่ไม่มีทุกข์ใจเลย

เพราะฉะนั้นต่อไปนี้เราก็จะรู้สภาพที่เกิดกับเราว่า ตรงไหนเป็นทุกข์กาย ตรงไหนเป็นทุกข์ใจ เพราะว่าถึงแม้กายของเราแข็งแรง สุขภาพดี แต่วันนี้เป็นทุกข์ทั้งวันได้ไหมคะ ใจเป็นทุกข์ เพราะฉะนั้นลักษณะนั้นเป็นเพราะกิเลส เป็นสิ่งซึ่งตราบใดที่ยังมีกิเลสอยู่ ก็จะทำให้มีความรู้สึกอย่างนั้น แต่ถ้าไม่มีกิเลสแล้ว ดับกิเลสแล้วก็ตาม แต่ก็ยังมีทุกข์กายและสุขกายได้ แต่เรื่องของใจก็เป็นเรื่องที่จะเห็นได้ว่า ถ้ามีกิเลสมากทุกข์ก็มาก กิเลสน้อยทุกข์ก็น้อย แต่ถึงแม้ไม่มีกิเลสเลย ความรู้สึกก็ต้องเกิดกับจิตทุกขณะ