ใครจะรู้ลักษณะของธาตุลมซึ่งเกิดจากสมุฏฐานใดได้

ท่านอาจารย์ พระไตรปิฎก ใครก็เปลี่ยนแปลงไม่ได้ อรรถกถาก็เช่นเดียวกัน เพียงแต่ว่าจะเข้าใจอรรถของสิ่งที่มีในพระไตรปิฏกหรือเปล่า เช่น บอกว่าขณะที่เดินก็คือจิตตชรูป ถ้าใช้คำว่าจิตตชรูป หมายความว่ารูป แต่ไม่ได้หมายความว่าท่านั่ง ท่านอน ท่ายืน ท่าเดิน ถูกต้องไหม

จิตตชรูป เป็นรูปที่มีอยู่ในรูป ๒๘ รูป นี้แน่นอน แต่ท่านั่ง ท่านอน ท่ายืน ท่าเดินไม่มี ท่าทางจะเป็นรูปอะไร ตัวจิตตชรูปมีแน่ แต่ว่าท่าทางที่เป็นรูป เป็นรูปอะไรใน ๒๘ รูป จิตตชวาโยธาตุ วาโยคือลม เพราะฉะนั้นธาตุ ก็คือธาตุลมที่เกิดจากจิตเป็นสมุฏฐาน ขณะนี้ก็มีอยู่ แต่ใครจะรู้ลักษณะของธาตุลมซึ่งเกิดจากจิตเป็นสมุฏฐาน ในขณะที่กำลังนั่ง ต้องรู้ธาตุลมที่เกิดจากจิตเป็นสมุฏฐาน หรือว่ารู้ลักษณะของรูป ที่ปรากฎที่กาย

แล้วก็ถ้าผู้ใดสามารถที่จะรู้ถึงจิตตชวาโยธาตุ คือธาตุลมซึ่งเกิดจากจิตเป็นสมุฏฐาน ก็ขอให้พิจารณาว่า ทั่วทั้งกายก็มีธาตุลม ซึ่งเกิดจากจิตก็มี ธาตุลมซึ่งเกิดจากกรรมก็มี ธาตุลมซึ่งเกิดจากอุตุก็มี ธาตุลมซึ่งเกิดจากอาหารเป็นสมุฏฐานก็มี ในทุกแห่ง ไม่ว่าจะเป็นขณะใดก็ตาม ที่มีการกระทบสัมผัส ใครสามารถที่จะรู้ว่าธาตุลมนี้เกิดจากจิต หรือว่าธาตุลมนี้เกิดจากอุตุ หรือว่าธาตุลมนี้เกิดจากอาหาร เพียงแต่ว่าจะรู้ลักษณะของธาตุลมว่าเป็นรูปชนิดหนึ่ง ขณะนั้นรู้หรือเปล่า ถ้าไม่รู้แล้วจะกล่าวว่ารู้จิตตชวาโยธาตุ หรือว่าธาตุลมซึ่งเกิดจิตเป็นสมุฏฐาน ใครรู้ได้

ผู้ที่รู้ทรงแสดง แต่ว่าผู้ที่ขณะนี้ก็มีธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม อยู่ที่ไหน จะไปหาธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ที่ไหนมารู้ ถ้าไม่ใช่ที่กาย ในขณะที่กำลังนั่ง นอน ยืน เดิน นี้เอง ก็มีธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม แต่ว่าธาตุที่จะปรากฎได้ ทางกายก็มีเพียง ๓ ธาตุ คือธาตุดิน ธาตุไฟ ธาตุลม ธาตุน้ำไม่สามารถจะปรากฎได้ นี่ก็จริง

เพราะฉะนั้นพูดถึงธาตุก็ต้องเป็นธาตุ ไม่ใช่ท่านั่ง ท่านอน ท่ายืน ท่าเดิน ต้องไม่สับสน