พิจารณากรรมที่กำลังกระทำในชีวิตประจำวัน

และโดยมากเวลาที่พูดถึงเรื่องกรรม ทุกท่านอาจจะนึกถึงกรรมใหญ่ๆ เช่น กุศลกรรม ได้แก่การถวายทาน หรือการทอดกฐินต่างๆ แต่ว่าชีวิตประจำวันของท่านอยู่ใกล้ชิดกับบุคคลใด กรรมที่ท่านกระทำต่อบุคคลนั้น เคยพิจารณาบ้างไหมคะว่า เป็นกุศลกรรมหรือเป็นอกุศลกรรม ไม่ต้องคิดถึงกรรมใหญ่ๆ ที่จะกระทำ เช่น ถวายทาน หรือทอดกฐิน แต่กรรมที่กระทำต่อบุคคลใกล้ชิดเป็นประจำวัน ถ้าได้พิจารณาว่า ขณะนั้นเป็นกุศลกรรมหรือเป็นอกุศลกรรม ย่อมทำให้ละอกุศลกรรม และเจริญกุศลกรรมมากขึ้น เพราะเหตุว่าท่านคงจะไม่กระทำกรรมกับคนที่ท่านไม่รู้จักเลย ใช่ไหมคะ เดินผ่านกันไป สวนกันมาตามถนนหนทาง จะมีการกระทำกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมกับบุคคลเหล่านั้นไหมคะ แต่กับผู้ที่ใกล้ชิดในบ้าน ในครอบครัว ระหว่างมิตรสหาย วงศาคณาญาติ เคยพิจารณากรรมของท่านต่อบุคคลอื่นหรือเปล่า ในระหว่างมิตรสหาย หรือว่าผู้ใกล้ชิด ผู้ที่คุ้นเคย หรือผู้ที่อยู่ในบ้าน บางท่านอาจจะไม่ชอบคนใกล้ชิด หรือว่าคนที่พบกันบ่อยๆ บางทีความรู้สึกไม่พอใจเกิดขึ้นแล้วในจิต ยังไม่ถึงกับแสดงออกทางกายหรือวาจา แต่ปรากฏบ้างได้ไหม ลองคิดดูนะคะ แล้วถ้ามีกำลังมากขึ้น กายกระทำสิ่งใดบ้างซึ่งเป็นกายกรรมแล้ว วาจากระทำคำพูดสิ่งใดบ้างซึ่งเป็นวจีกรรมแล้ว ทำไมไม่คิดถึงผู้ที่อยู่ใกล้ หรือมิตรสหาย ซึ่งเป็นผู้ที่ท่านมักจะทำกรรมเกี่ยวข้องกันอยู่เสมอ มากกว่าบุคคลอื่น

เพราะฉะนั้นเรื่องของกรรมก็เป็นเรื่องที่น่าพิจารณาจริงๆ และข้อความในอรรถกถา เช่นในมโนรถปุรณีอรรถกถา อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต ปฐมปัณณาสก์ วรรคที่ ๔ นิทานสูตร ข้อ ๔๗๓ ก็ได้แสดงเรื่องของกรรมไว้ครบถ้วน ซึ่งถ้าท่านผู้ฟังจะอ่านเองก็จะมีข้อความที่สมบูรณ์ และยาวน่าพิจารณาทีเดียว