ยิ่งศึกษา ยิ่งเห็นความเป็นอนัตตา

เมื่อได้ศึกษาเรื่องของสภาพธรรมโดยละเอียดยิ่งขึ้นเท่าที่จะสามารถเข้าใจได้ในตอนต้นก็จะทำให้เห็นความเป็นอนัตตายิ่งขึ้น เพราะฉะนั้นในตอนนี้คิดว่าอยากจะกล่าวถึง เรื่องของปัจจัยบ้างตามสมควรนะคะ เพราะเหตุว่าถ้าได้ทราบเรื่องของปัจจัยแล้วจะทำให้เห็นความเป็นอนัตตาของสภาพธรรมทั้งหลายว่า สภาพธรรมแต่ละประเภทเกิดขึ้นเพราะมีปัจจัย ไม่ใช่ว่าจะเกิดขึ้นได้ลอยๆ แล้วสภาพธรรมที่เกิดแล้ว เป็นปัจจัยที่จะให้สภาพธรรมอื่นเกิดในขณะนั้นพร้อมกัน หรือว่าเป็นปัจจัยที่จะให้สภาพธรรมอื่นเกิดขึ้นข้างหน้าในอนาคต แม้ในอีกแสนโกฏิกัปป์ผัสสะในขณะนี้เองคะ ก็จะเป็นปัจจัยได้ถึงอย่างนั้น