ความเห็นต่อการไปวิเวก เดินจงกรม บัญญัติคำ

ถาม ไปวิเวก เดินจงกรม มองเห็นต้นไม้ทุกชนิด ถ้าไม่มีคนไปตั้งชื่อ เขาก้ไม่ได้ว่าเขาเป็นอะไร ไม่ใช่อะไร มันโผล่มาจากจากกิ่งก้าน ออกใบ เขาไม่ได้ว่าอะไรเลย คนก็เหมือนกัน ไม่เป็นอะไรทั้งนั้น ทุกสิ่งทุกอย่างในโลกนี้ เขาไม่ได้ว่าเขาเป็นอะไร แต่คนไปตั้ง ไปว่าเขาเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ เขาก็เลยเป็นไปตามคนเขาว่า มีความเห็นจากใจอย่างนี้ เห็นผิดหรือเห็นถูก

ท่านอาจารย์ ไปวิเวก เดินจงกรม เป็นเรื่องใหญ่ที่จะต้องศึกษาละเอียดให้เข้าใจว่า ไปวิเวกไปอย่างไร และเดินจงกรมต่างกับขณะที่เดินทุกๆ วันอย่างไร มองเห็นต้นไม้ทุกชนิด ถ้าไม่มีคนไปตั้งว่า เขาก็ไม่ได้ว่าเขาเป็นอะไร ต้นไม้ไม่มีจิต เพราะฉะนั้น คนจะไปเรียกต้นไม้ว่าต้นมะม่วง ต้นนั้นก็ไม่มีความรู้ว่า มีคนไปเรียกเขาว่าต้นมะม่วง

เพราะฉะนั้น เมื่อต้นไม้ไม่มีจิต ก็ไม่ต้องไปยุ่งเกี่ยวกับเรื่องของต้นไม้เลย แต่เมื่อคนเห็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด ก็ใช้บัญญัติคำเรียกสิ่งนั้นเพื่อให้เข้าใจความหมายของสิ่งนั้น ไม่ใช่เห็นต้นไม้แตกกิ่งก้านออกใบ แล้วไม่มีคำเลยที่จะเรียกต้นไม้นั้น

เพราะฉะนั้น ก็ไม่สามารถเข้าใจกันได้ แต่ที่ใช้คำทุกคำก็เพื่อจะเรียกสิ่งที่มีจริง เพื่อให้เข้าใจว่า หมายความถึงอะไร เช่น ถ้าเห็นสัตว์กับเห็นต้นไม้ ก็ต้องรู้ว่า ที่ใช้คำว่า สัตว์ไม่ได้หมายความถึงต้นไม้ และที่ใช้คำว่า ต้นไม้ก็ไม่ได้หมายความถึงสัตว์ต่างๆ

นี่เป็นเพียงคำที่ให้รู้ความหมายของสิ่งต่างๆ