เศษของกรรมหมายความว่าอะไร

ผู้ฟัง ผมเคยได้ยินคำว่า “เศษของกรรม” หมายความว่าอย่างไร มีลักษณะ เป็นอย่างไร

ท่านอาจารย์ กรรมที่ทำแล้วให้ผลยังไม่หมดค่ะ ยังเหลือโอกาสที่จะให้ผล

ผู้ฟัง หมายความว่า ถ้าเผื่อรับผลในอบายแล้ว เศษของกรรมนั้นยังไม่หมด

ท่านอาจารย์ ยังไม่หมดได้ค่ะ

ผู้ฟัง แล้วเศษของกรรมทำปฏิสนธิได้อีก

ท่านอาจารย์ ได้ค่ะ

ผู้ฟัง กรรมนี่ ใช้ไปจวนจะหมดแล้ว เศษของกรรม ทำไม จึงมีกำลังทำ ปฏิสนธิ ได้อีก

ท่านอาจารย์ เมื่อเป็นกรรมที่ครบองค์ก็สามารถทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดได้

ผู้ฟัง กรรมลักษณะไหนจึงเป็นเศษของกรรม

ท่านอาจารย์ กรรมหนึ่งๆ จิตเกิดขึ้นกี่ดวง การกระทำกรรมหนึ่งที่สำเร็จลงไปแต่ละครั้งๆ จิตเกิดขึ้นกี่ดวง จิตที่กระทำกรรมนั้นสำเร็จลง เกิดขึ้นกี่ดวง

ผู้ฟัง ไม่ทราบครับ

ท่านอาจารย์ วิถีจิตเกิดขึ้นที่เป็นกุศลชวนจิตหรืออกุศลชวนจิตจะเกิดซ้ำกัน ๗ ขณะ ถ้าเป็นชวนะดวงที่ ๑ สามารถจะให้ผลได้ในปัจจุบันชาติ คือ ชาติที่ทำกรรมนั้น ถ้าไม่ ให้ผลในชาตินั้น ชวนะดวงที่ ๑ จะไม่ทำให้เกิดวิบากในชาติต่อๆ ไปได้เลย เพราะเหตุ ว่าชวนะดวงที่ ๑ มีกำลังอ่อนกว่าชวนะอื่น เพราะฉะนั้นจึงสามารถที่จะให้ผลได้เฉพาะ ในปัจจุบันชาตินั้น

เพราะฉะนั้นชวนะดวงที่ ๑ จึงเป็นทิฏฐธัมมเวทนียกรรม คือ กรรมที่สามารถจะ

ให้ผลในปัจจุบันชาติ แต่ก็ไม่มีผู้ใดสามารถที่จะรู้ได้จริงๆ ว่าขณะที่วิบากจิตนี้กำลังเกิด ขึ้นเป็นผลของกรรมใด จะเป็นผลของทิฏฐธัมมเวทนียกรรม คือ ชวนจิตดวงที่ ๑ ใน ชาตินั้น หรือว่า จะเป็นผลของอดีตกรรมในชาติก่อน หรือว่า จะเป็นผลของกรรมที่ได้ กระทำมาแล้วเนิ่นนานในสังสารวัฏฏ์ เพราะเหตุว่าชวนจิตที่เป็นกุศล ๗ ขณะ หรืออกุศล ๗ ขณะ มีกาลที่จะให้ผลต่างกัน คือถ้าเป็นชวนจิตดวงที่ ๑ ให้ผลในปัจจุบันชาตินั้น ทำ ให้วิบากเกิดขึ้นในปัจจุบันชาตินั้น ถ้าเป็นชวนะดวงที่ ๗ ก็ทำให้วิบากเกิดขึ้นในชาติ ต่อไป ถ้าเป็นชวนะดวงที่ ๒ ถึงดวงที่ ๖ ก็เป็นปัจจัยที่จะทำให้วิบากจิตเกิดในชาติ หลังๆ ต่อไปอีกได้ ตราบใดที่ยังมีสังสารวัฏฏ์ เพราะฉะนั้นแต่ละกรรมที่ได้กระทำสำเร็จลง ชวนจิตเกิด ๗ ครั้ง ๗ ครั้งๆ กว่า กรรมหนึ่งๆ จะสำเร็จลงไป

ผู้ฟัง ผมก็ยังไม่เข้าใจว่า การกระทำกรรมสำเร็จครั้งหนึ่ง จิตเกิดกี่ดวง

ท่านอาจารย์ ขณะนี้ทางตาที่เห็น มีชวนจิตเกิดแล้ว ๗ ขณะ ที่กำลังได้ยิน ซึ่งดูเสมือน ว่าทั้งเห็นด้วย ทั้งได้ยินด้วย ความจริงมีภวังคจิตคั่น และมีมโนทวารวิถีจิตคั่น แล้วก็มี ชวนะทางโสตทวารวิถีอีก ๗ ขณะ ในขณะที่ดูเหมือนทุกอย่างเกิดขึ้นพร้อมกัน เพราะฉะนั้นเวลาที่เกิดความคิดหรือเจตนาที่จะทำกรรมหนึ่งกรรมใด เริ่มตั้งแต่ คิด ชวนจิต ๗ ขณะจะเกิดกี่ครั้ง ๗ ขณะ ๗ ขณะ ๗ ขณะ กี่ครั้งกว่ากรรมหนึ่งๆ จะสำเร็จ ลง ท่านผู้ฟังคิดจะถวายทาน กี่ขณะจิตที่คิดอย่างนั้น มีการนับได้ไหมคะ ทางตา เห็น ๗ ขณะ ทางหู ๗ ขณะ ทางมโนทวาร ๗ ขณะ เกิดดับสืบต่อกันอย่างรวดเร็ว เพียงชวนะ ๗ ขณะ โดยไม่นับจิตอื่นซึ่งเกิดก่อน และเกิดหลังชวนะนั้น และกว่าจะนึกว่า ถ้าจะถวายทานจะทำอาหารอะไร ชวนะอีกเท่าไร

ผู้ฟัง นับไม่ถ้วน

ท่านอาจารย์ ก็นับไม่ถ้วน เพราะฉะนั้นเมื่อกรรมให้ผล และยังให้ผลไม่หมด ก็ยังมีเศษของกรรมที่จะให้ผลต่อไปได้ คือ กรรมที่ให้ผลแล้วแต่ยังให้ไม่หมด จึงชื่อว่าเศษของ กรรม