สติปัฏฐานเกิดเพราะมีความเข้าใจเบื้องต้น

เพราะฉะนั้นสติปัฏฐานไม่ใช่ว่าใครต้องการก็จะเกิด หรือใครไม่รู้ก็จะเกิดนะคะ แต่สติปัฏฐานเกิดเพราะมีความเข้าใจเบื้องต้นในเรื่องของสิ่งที่มีจริงๆ ที่พระผู้มีพระภาคทรงตรัสรู้และทรงแสดง จนกระทั่งความจำที่มั่นคงมีเมื่อไร เมื่อนั้นเพราะสติเกิดกำลังระลึกลักษณะที่เป็นธรรม ที่จริงทุกอย่างเป็นธรรม แต่เวลาที่แข็งปรากฏเป็นโต๊ะ ใช่ไหมคะ เห็น มี แต่เป็นแก้วน้ำ เพราะฉะนั้นเราไม่ได้รู้ ลักษณะของสิ่งที่ปรากฏทางตา ว่าสภาพธรรมที่เกิดทางตา เดี๋ยวนี้อย่างนี้ โดยที่ยังไม่ต้องไปนึกถึงอะไรเลย หรือแข็งที่กำลังปรากฏ ยังไม่ทันจะนึกว่าเป็นโต๊ะ เป็นเก้าอี้ หรือเป็นอะไรเลย แต่ลักษณะแข็งเริ่มที่จะใส่ใจลักษณะที่แข็ง เพราะรู้ว่าเป็นธรรม เมื่อเป็นธรรมแล้วขณะนั้น จะมีความคิดอื่นในขณะที่กำลังรู้ลักษณะของสภาพธรรมไม่ได้

เพราะฉะนั้นขณะใดที่มีลักษณะของธรรมหนึ่งธรรมใดกำลังปรากฏ โดยสติระลึกตรงลักษณะนั้น เรื่องราวความคิดนึกต่างๆ จะไม่มีอยู่ในที่นั้น คนก็ไม่มีอยู่ในที่นั้น เพราะว่ามีสภาพที่รู้ แล้วก็มีสภาพที่แข็งลักษณะที่แข็งไม่ใช่สภาพที่รู้แข็ง

นี่คือปัญญา ตามที่ได้เรียนมาทั้งหมด ว่าจิตเป็นสภาพรู้หรือธาตุรู้ เป็นนามธรรม ส่วนรูปธรรมไม่สามารถรู้อะไรได้เลย ทุกอย่างต้องตรงและสอดคล้องตั้งแต่เบื้องต้นจนถึงที่สุด