ธรรม กับ สติ

ผู้ฟัง เพราะละธรรมเป็นข้าศึกแก่สติ หมายความว่าสติที่จะเกิดก็เพราะว่าเพราะละธรรมที่เป็นข้าศึกแก่สติ ธรรมนี้ยังเป็นข้าศึกเหรอคะท่านอาจารย์

ท่านอาจารย์ ถ้าสติเป็นโสภณ มีข้าศึกไหม ถ้ามีกุศล ข้าศึกของกุศลคืออะไร

ผู้ฟัง ก็อกุศล คือถ้าเราไม่เข้าใจว่าทุกอย่างเป็นธรรม ก็คงเข้าใจตรงนี้ไม่ได้ใช่ไหม

ท่านอาจารย์ ธรรมมีทั้งที่เป็นกุศล และอกุศล

ผู้ฟัง เหตุที่จะทำไม่ให้สติเกิด เพราะไม่หลงลืมธรรมอันเป็นนิมิตแห่งสติ ธรรมอันเป็นนิมิตแห่งสติคืออะไร

ท่านอาจารย์ ขณะนี้อะไรกำลังปรากฎ ถ้าไม่ปรากฏจะมีนิมิตใดๆ ไหม ก็ไม่มี เพราะฉะนั้นสิ่งที่กำลังปรากฎทั้งหมดเป็นนิมิต เพราะฉะนั้น สติ ปัฏฐานก็คือขณะใดที่มีความเข้าใจสิ่งที่ปรากฎตามความเป็นจริงของสิ่งนั้น ไม่ใช่เข้าใจอย่างอื่น สิ่งที่ไม่ปรากฎจะเข้าใจไม่ได้เลย สิ่งที่ดับไปแล้วก็เข้าใจไม่ได้ เพราะไม่มีเหลือ สิ่งที่ยังไม่มาถึง ก็ยังไม่ได้ปรากฎให้รู้ เพราะฉะนั้น ปัญญาก็คือเข้าใจถูก เห็นถูกในสภาพธรรมที่กำลังปรากฎตามความเป็นจริงของสภาพธรรมนั้นๆ

ผู้ฟัง ตรงนี้ตรงกับที่ท่านอาจารย์บรรยายอยู่เลย ว่าเพราะว่าไม่ได้เข้าใจสภาพตรงนี้ ว่าเป็นความจริงตรงนี้อยู่

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นที่ฟังธรรมทั้งหมด ก็คือไม่พ้นจากเข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฎ เพราะว่าจริงๆ แล้วก็คือทุกสิ่งที่ปรากฎนั้นเอง ก็เป็นธรรมที่ปัญญาสามารถที่จะอบรม จนกระทั่งรู้แจ้งความจริงของสภาพธรรมนั้นได้