ทุกข์มีความพยายามของตนเองเป็นมูล

ทุกข์มีความพยายามของตนเองเป็นมูล คือ

เบื้องหน้าต่อออกนอกครรภ์มารดานั้นไปในปวัตติกาลสำหรับสัตว์ผู้ฆ่าตัวด้วยตัวเองก็ดีผู้ประกอบความเพียรโดยการทำตัวให้ร้อนโดยทั่ว และให้ร้อนโดยรอบ ด้วยอำนาจอเจลกวัตรเป็นต้ ก็ดี ผู้อดอาหาร และผู้แขวนตัว ด้วยอำนาจความโกรธก็ดี มีทุกข์ใดทุกข์นี้ชื่อว่า เป็นทุกข์มีการพยายามของตนเองเป็นมูล

ตัวเองก็ทำให้ตัวเองเป็นทุกข์ได้ ถ้ามีความเห็นผิด ก็ทรมานตัวให้ลำบากด้วยประการต่างๆหรือว่าอาจจะถึงกับฆ่าตัวตายก็เป็นได้