กิริยาจิต กับ สหชาตาธิปติปัจจัย

ผู้ฟัง อาจารย์กล่าวว่าสหชาตาธิปติ เว้นจิต ๓ ดวง คือหสิตุปปาท และโมหมูลจิต ๒ อยากถามอาจารย์ว่า กิริยาจิตในปัญจทวาราวัชชนะกับโวฏฐัพพนะ เป็นสหชาตาธิปติได้ไหม

ท่านอาจารย์ ไม่ได้ทำชวนกิจ อย่าลืม เมื่อประมวล และสรุปแล้ว สหชาตาธิปติปัจจัยจะเกิดได้กับเฉพาะจิตที่เป็นชวนจิตเท่านั้น เพราะฉะนั้นกิริยาจิตอื่นที่ไม่ได้กระทำชวนกิจ ไม่มีสหชาตาธิปติปัจจัย

ผู้ฟัง หมายความว่าจิตที่ไม่เป็นสหชาตาธิปติปัจจัย รู้ไม่ได้ทั้งหมด

ท่านอาจารย์ ท่านผู้ฟังจะรู้ได้ไหม ตามความเป็นจริงใจชีวิตประจำวัน จักขุวิญญาณเกิดขณะเดียวเท่านั้นแล้วดับ อย่าลืม ที่ดูเสมือนว่าเห็นอยู่ตลอดเวลาไม่ได้ดับเลย ตามความเป็นจริงแล้ว จักขุวิญญาณเกิดขึ้นขณะเดียวแล้วดับ สัมปฏิจฉนจิตเกิดต่อแล้วดับ สันตีรณจิตเกิดต่อแล้วดับ โวฏฐัพพนจิตเกิดต่อแล้วดับ ชวนจิตเกิดดับสืบต่อกัน ๗ ขณะ ทำให้รู้ว่า สิ่งใดกำลังปรากฏทางตา ถ้ามีแต่เฉพาะจักขุวิญญาณเพียงขณะเดียวแท้ๆ โดยที่ชวนจิตไม่ได้รู้อารมณ์ คือ สิ่งที่ปรากฏทางตาด้วยทางปัญจทวาร จะพอที่จะให้รู้ได้ไหมว่าสภาพธรรมใด กำลังปรากฏทางปัญจทวาร

ผู้ฟัง สำหรับผม ไม่รู้แน่ครับ

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นในอรรถกถาจึงได้กล่าวว่า ที่จะรู้อารมณ์ได้ก็ตรงชวนวิถีจิต เพราะเหตุว่าเกิดดับซ้ำกันถึง ๗ ขณะ