ทำไมต้องเป็นความอดทนมากกว่าความเพียร

ผู้ฟัง ขอเรียนถามนะคะ พอดีทำสารบาญเทปอยู่ และเจอประโยคที่ว่า อดทนที่จะระลึกสภาพธรรม ก็ไม่ค่อยเข้าใจว่า ทำไมต้องเป็นความอดทน น่าจะใช้ว่า เป็นความเพียรมากกว่า

ท่านอาจารย์ ความเพียรกับความอดทนต่างกันหรือเหมือนกันคะ ไม่เหมือน อดทนต่อการไม่แสวงหาสิ่งซึ่งที่ไม่ใช่สภาพธรรมที่กำลังปรากฏ โดยระลึกลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ เพราะว่าใจอยากจะรู้แจ้งอริยสัจธรรม อยากจะรู้ลักษณะของสภาพธรรม อยากจะประจักษ์การเกิดดับของสภาพธรรม พยายามหาวิธีนานาประการ แต่หนทางเดียววิธีเดียว คือ ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ขณะนี้สภาพธรรมใดกำลังปรากฏ

เพราะฉะนั้น ขณะนี้ระลึกแล้วยังไม่รู้ชัด แต่เพียงเข้าใจว่า นี่เป็นหนทาง นี่เป็นสภาพธรรมที่ปัญญาจะต้องรู้

เพราะฉะนั้น ระหว่างที่กำลังระลึก จะเห็นได้ว่า อาจจะมีความอยาก หรือมีความต้องการอย่างอื่น ซึ่งผู้นั้นจะต้องมีปัญญาที่จะรู้ว่า ไม่ใช่อย่างนั้น จะต้องอดทน หมายความว่าเพียงเพียรสั้นๆ ชั่วครั้งชั่วคราว แต่นานแสนนาน เพราะเหตุว่าเป็นเรื่องของกาลเวลาจริงๆ กว่าจะสละความเป็นตัวตนออกจากสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ

เพราะฉะนั้น วิปัสสนาญาณ การรู้ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริงจึงมีหลายระดับ ขณะนี้นามธรรมมี รูปธรรมก็กำลังปรากฏ และความรู้ขณะนี้ระดับไหน ที่จะเข้าใจลักษณะของนามธรรม ธาตุรู้สิ่งที่กำลังปรากฏ โดยการเป็นสภาพธรรมจริงๆ นี่เพียงขั้นที่เข้าใจว่าจะต้องอบรม แต่แม้เพียงสภาพธรรมนั้นจะปรากฏกับปัญญาระดับหนึ่ง ซึ่งสามารถประจักษ์ลักษณะของสภาพธรรมนั้นแล้ว ก็จะเห็นได้ว่า เยื่อใยความต้องการ ความติดข้องในสภาพธรรมนั้นยังมีอีกมาก

เพราะฉะนั้น ก็จะต้องอดทนต่อไป คือ ไม่ใช่เพียรนิดหน่อย หรือเพียรเดี๋ยวเดียว