อายุของรูป กับ วาระของจิต

ผู้ฟัง ที่ท่านแบ่งเป็น โมฆวาระ โวฏฐัพพนวาระ หรือ ตทาลัมพนวาระ ท่านพิจารณาอย่างไรในการแบ่ง จิตรู้อารมณ์ขณะนั้นอย่างไร

ท่านอาจารย์ พระธรรมที่ทรงแสดง แสดงจากการประจักษ์แจ้ง ไม่ใช่คิดแบ่ง สภาพธรรมขณะนั้นเป็นอย่างไร ก็แสดงตามความเป็นจริงอย่างนั้น ว่าถ้าวาระนั้นรูปดับก่อนที่ตทาลัมพนจิตจะเกิด เพราะว่ารูปดับไปแล้ว ตทาลัมพนจิตที่จะรู้อารมณ์นั้น หลังจากชวนะก็เกิดไม่ได้

ผู้ฟัง แต่รูปก็สามารถที่จะดับก่อนที่ไม่ใช่ ๔ วาระที่กล่าวไว้ได้ใช่ไหม

ท่านอาจารย์ ได้ ก็จะไม่มีวิถีจิตที่จะไปรู้รูปนั้น

ผู้ฟัง สมมุติว่าถ้ารูปไปดับที่ปฏิจฉันนะ ก็เรียกว่าสัมปฏิจฉันนวาระ

ท่านอาจารย์ ไม่มีเลยที่จะเป็นอย่างนั้น จากการทรงตรัสรู้ว่าต้องถึง โวฏฐัพพนะ หรือชวนะ หรือตทาลัมพนะ ตามกระแสของกำลังของวาระของจิตที่จะเกิดสืบต่อกัน

ผู้ฟัง ถ้าจะดับได้ ก็ดับได้ ๓ ประเภทนี้เท่านั้นใช่ไหม

ท่านอาจารย์ มีกำลังพอที่จะเป็นวิถีจิตได้เมื่อถึงโวฏฐัพพนะ หรือว่าถึงชวนะ หรือถึง ตทาลัมพนะ