ฝันเป็นการรู้เรื่องทางมโนทวาร

ผู้ฟัง ...

ท่านอาจารย์ ฝันเป็นการรู้เรื่องทางมโนทวาร ถ้าเคยเจริญสติ ตื่นขึ้นมาก็ระลึกได้ทันทีถึงสภาพความคิดในขณะนั้น เป็นนามธรรมชนิดหนึ่ง ในขณะฝันเป็นการรู้เรื่องทางมโนทวาร แต่ไม่ใช่ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย อย่างในขณะนี้

ขณะนั้นถ้ามีสติ เป็นแต่เพียงสภาพที่คิดเท่านั้น ขณะที่ความคิดของบางคนแม้ไม่ใช่ฝันก็ปรากฏเป็นรูปร่างได้ แล้วแต่คิดมากน้อยชัดเจนถึงรูปร่างลักษณะหรือเปล่า แต่สภาพที่คิด ฝันไปนั้นเป็นแต่เพียงนามธรรมชนิดหนึ่ง

ขณะที่อ่านหนังสือ การเห็นเป็นนามธรรม เป็นแต่เพียงสภาพรู้ทางตาเท่านั้น เห็นอะไร ขณะไหน เห็นตัวหนังสือ เห็นคน เห็นอะไรเป็นแต่เพียงสภาพรู้ทางตาเท่านั้น ขณะที่รู้ความหมาย คือการตรึกนึกไปแต่ละคำๆ เท่านั้น เป็นสภาพที่ตรึกหรือนึกไป การที่รู้เรื่องรู้ความหมายของหนังสือคือ การนึกตามไปทีละขณะเป็นนามธรรม รูปเป็นสภาพที่ไม่รู้อะไรเลย เพราะฉะนั้น สภาพที่กำลังรู้ กำลังนึก กำลังคิดนั้นเป็นเพียงสภาพนามธรรมชนิดหนึ่ง ถ้าระลึกอย่างนี้บ่อยๆ เนืองๆ ความเป็นอนัตตาของนามรูปทั้งหลายย่อมปรากฏมากขึ้น ไม่มีอะไรกั้นปัญญาไว้ได้ มิฉะนั้นแล้วความเป็นตัวตนยังเหลืออยู่มากในวันหนึ่งๆ และตามปกติเป็นผู้หลงลืมสติกันมาก และถ้าเข้าใจว่าเฉพาะนามนั้นรูปนั้นเท่านั้นเป็นสติปัฏฐาน ขณะอื่นเลยไม่มีสติ ไม่สามารถระลึกได้ แต่ความจริงทุกอย่างที่เป็นของจริงปรากฏให้รู้ได้เป็นเครื่องระลึก เป็นสติปัฏฐานได้ทั้งสิ้น