เมื่อได้ศึกษาปัจจัยโดยละเอียด
เพราะฉะนั้นการที่มีความสงสัย หรือว่ามีการเคลือบแคลง ความไม่แจ่มชัดในธรรมประการต่างๆจะหมดสิ้นไป เมื่อได้ศึกษาเรื่องของปัจจัยโดยละเอียด เช่น ในเรื่องของอนันตรปัจจัยและสมนันตรปัจจัยที่ทำให้วิถีจิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางปัญจทวาร แม้ว่ายังไม่รู้ว่า อารมณ์นั้นเป็นอะไร แต่ชวนะซึ่งเป็นกุศลหรืออกุศลก็ต้องเกิดตามอนันตรปัจจัยและสมนันตรปัจจัย แม้ว่าขณะนั้นไม่ใช่วิถีจิตทางมโนทวาร
บังคับไม่ได้เลย เป็นภวังค์อยู่ดี ๆ ก็ไม่สามารถจะเป็นภวังค์ไปเรื่อย ๆ ได้ตลอดไป เพราะเหตุว่านามรูปเป็นปัจจัยแก่อายตนะ ถ้าอนันตรปัจจัยหรือสมนันตรปัจจัยเป็นปัจจัยเพียงให้ปฏิสนธิจิตที่เกิดดับแล้วภวังคจิตเกิดต่อเท่านั้น ก็ไม่ต้องมีสุข มีทุกข์ใด ๆ ในโลกทั้งสิ้น แต่ที่จะมีจิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางทวารต่าง ๆ นั้นเพราะอนันตรปัจจัยและสมนันตรปัจจัยนั่นเอง
หมายเลข 3609
28 ส.ค. 2558