การท่องเป็นการคิดตามที่เคยชิน

การท่องเป็นการคิด เป็นสภาพธรรมที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย อาศัยความชินที่เข้าใจว่าจะต้องท่องและอาศัยที่เคยท่องมามาก เพราะฉะนั้น ก็มีปัจจัยที่จะทำให้จิตเกิดนึกคิดเป็นคำๆ ตามที่เคยท่อง แต่ว่าผู้ที่อบรมเจริญเมตตา สติสัมปชัญญะระลึกรู้สภาพของเมตตาซึ่งเป็นธรรมซึ่งตรงกันข้ามกับอกุศลธรรม แล้วก็อบรมเจริญขึ้น

เพราะฉะนั้น ประโยชน์คือกุศลธรรมย่อมเจริญขึ้นโดยอาศัยการอบรม ซึ่งเป็นเรื่องที่ไม่ง่าย แต่ว่าจะต้องพากเพียร มีวิริยะจริงๆ ที่จะอบรมกุศลให้เจริญขึ้น ผู้ที่เคยชินกับการท่องที่จะทำให้จำได้ เวลาที่เหตุการณ์จริงๆ เกิดขึ้น อย่าลืมว่าขณะนั้นประโยชน์ของเมตตามีทันทีที่มีการระลึกได้ ว่าไม่ควรที่จะโกรธตอบต่อบุคคลอื่น หรือว่าไม่ควรที่จะโกรธ เพราะเหตุว่าขณะนั้นเป็นอกุศล