ปัญญา ๓ ระดับ

ในพระพุทธศาสนาจะมีปัญญา ๓ ระดับ สุตมยปัญญา ปัญญาที่สำเร็จจากการฟัง หมายความว่าฟัง ไม่ใช่ฟังเฉยๆ นะคะ ฟัง พิจารณา ไตร่ตรอง เข้าใจ ซึ่งใครก็ไม่สามารถที่จะช่วงชิงไปได้เลย ถ้ามีปัญญาความเข้าใจธรรม ทรัพย์สินอื่นก็ยังถูกช่วงชิงลักพาไปได้ สาธารณะกับน้ำท่วมไฟไหม้ได้ แต่ปัญญาเมื่อเกิดแล้วจะค่อยๆ เจริญขึ้น ถ้ามีความเข้าใจเพิ่มขึ้น และเห็นคุณของปัญญามากขึ้น ก็มีการศึกษาธรรมไปเรื่อยๆ จนกระทั่งถึงระดับขั้นของสุตมยปัญญา ปัญญาที่สำเร็จจากการฟัง แล้วก็มีจินตามยปัญญา ฟังแล้วกลับไปบ้านก็อาจจะคิดไตร่ตรองถึงสิ่งที่ได้ยินได้ฟังอีก ลักษณะของรูป แข็งหรือร้อน เย็นหรืออ่อน พวกนี้ก็ฟังมาก็แล้วแต่ว่าสามารถที่จะระลึกได้เท่าไร ใคร่ครวญได้เท่าไร เข้าใจได้อีกเท่าไร นั่นก็เป็นปัญญาระดับของการตรึก การคิดนึก ก็เป็นสุตมยปัญญา จินตามยปัญญา

ส่วนอีกขั้น ๑ เป็นภาวนามยปัญญา เป็นปัญญาที่อบรมด้วยสติสัมปชัญญะ ซึ่งต้องอาศัยการฟังเข้าใจก่อน จึงสามารถที่จะเป็นปัจจัยให้สติอีกระดับหนึ่งสามารถที่จะเกิดระลึกรู้ลักษณะสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ แล้วเริ่มเข้าใจขึ้นจนกว่าสามารถที่จะประจักษ์แจ้งอริยสัจธรรมได้

ก็มีปัญญา ๓ ระดับ ซึ่งขณะนี้ก็กำลังค่อยๆ เกิด