เมื่อพูดถึงกิจของจิต

ท่านอาจารย์ ต้องทราบว่าเวลาพูดถึงคำไหน หมายความว่าอย่างไร เช่นถ้าได้ยินคำว่า ภวังค์ หมายความว่ากล่าวถึงจิตหรือหน้าที่ของจิต เพราะว่า จิตทุกชนิดที่เกิดขึ้น ต้องทำกิจหนึ่งกิจใด เพราะฉะนั้นถ้าได้ยินคำว่า ปฏิสนธิ เป็นกิจของจิต ถ้าได้ยินคำว่า ภวังค์ เป็นกิจของจิต แต่ยังไม่ได้กล่าวว่าจิตอะไรทำกิจนั้น และจิตกี่ประเภทที่สามารถจะทำกิจนั้นได้ เช่น ปฏิสนธิจิตหรือปฏิสนธิกิจมีกี่ประเภท ที่เป็นผลของอกุศลกรรมคืออกุศลวิบาก ก็ทำปฏิสนธิกิจได้ ทำกิจอื่นได้

เพราะฉะนั้นจึงได้แสดงว่าบรรดาวิบากทั้งหลายแต่ละประเภททำกิจอะไรได้บ้าง จิตทำกิจปฏิสนธิ จะทำกิจเห็นไม่ได้ ทำกิจได้ยินไม่ได้ แม้ว่าเป็นวิบาก ก็จะได้เห็นว่าจิตที่เป็นวิบากทำกิจปฏิสนธิ ได้แก่ จิตอะไรบ้าง

จิตเห็นแม้ว่าเป็นวิบาก ก็จริง แต่จะทำปฏิสนธิกิจไม่ได้ ทำได้เฉพาะกิจเห็นเท่านั้น เวลาที่พูดถึงคำ ต้องรู้ว่าพูดโดยกิจหรือเปล่า ถ้าพูดถึงภวังค์พูดโดยกิจ ถ้าพูดถึง จิตเห็น ภาษาบาลีจะใช้คำว่า ทัสนจิต ทำกิจเห็น