อัสสาสะ - ปัสสาสะ

อ.ประเชิญ อัสสาสะ ปัสสาสะ ก็คือลมหายใจเข้า ลมหายใจออก ซึ่งก็อยู่ในกาย อาศัยกาย ถ้าไม่มีกาย ลมก็เกิดขึ้นไม่ได้ แล้วก็จะรู้ได้ก็ต้องอาศัยกายเหมือนกัน เพราะว่าขณะที่ลมเข้า ลมออก ท่านก็กล่าวว่า จะมียาว มีสั้นสำหรับผู้ที่มีโครงจมูกยาว หรือริมฝีปากยาว ก็จะยาว หรือ ท่านใช้คำว่าสัตว์บางชนิด อย่างเช่นช้าง ลมหายใจก็จะยาว เพราะฉะนั้นถ้าการที่จะรู้ในเรื่องของลม ก็คือเรื่องของรูป หรือเรื่องของกายนั่นเอง เพราะว่ากายานุปัสสนาเป็นเรื่องของการรู้รูปปรมัตถ์ เพราะถ้าจะดูตามระยะของปรมัตถธรรมแล้วก็คือขณะที่สติระลึกรู้ลมหายใจ ต้องไม่พ้นไปจากโผฏฐัพพธาตุ หรือโผฏฐัพพารมณ์นั่นเอง ไม่ว่าจะเป็นลมหายใจ ถ้าขณะที่ไม่ค่อยสบาย ก็จะร้อนๆ ที่กระทบริมฝีปากหรือโพรงจมูก หรือถ้ากำลังเหนื่อยมา ก็จะรู้เลยว่าลมหายใจแรง ก็มีการไหวเกิดขึ้นที่โพรงจมูก ซึ่งก็คือเป็นส่วนของร่างกายนั่นเอง

เพราะฉะนั้นทรงแสดงเรื่องของอานาปนสติ ที่เป็นการรู้ลมปัสสาสะ อัสสาสะ -ปัสสาสะ ก็คือลมหายใจเข้า ลมหายใจออก โดยโวหารคือลมหายใจ แต่โดยปรมัตถธรรม แล้วก็คือเป็นธาตุลม หรือธาตุไฟ ธาตุดิน ๓ ธาตุนี้ที่ปรากฏที่กาย

ผู้ฟัง สติปัฏฐานเกิดขณะไหน

อ.ประเชิญ ก็รู้สิ่งที่กำลังปรากฏขณะนั้น จะเป็นอย่างใดอย่างหนึ่ง จะเป็นร้อนบางท่าน จะเป็นไหวบางท่าน หรือแข็ง อ่อน-แข็ง เป็นไปได้ไหม เพราะฉะนั้นก็คือรู้อย่างใดอย่างหนึ่งที่ปรากฏตรง บางท่านก็เป็นโพรงจมูกบนริมฝีปาก นี่คือกาย