อารมณ์ของจิต กับ อารัมมณปัจจัย
อ.วิชัย จิตเป็นสภาพรู้ แสดงว่ามีปัจจัยหนึ่งที่ทำให้จิตเกิดขึ้น ถ้าไม่มีสิ่งที่จิตรู้ จิตจะเกิดได้ไหม
ผู้ฟัง ไม่ได้
อ.วิชัย แสดงว่ามีปัจจัยหนึ่งที่ทำให้จิตเกิดขึ้น คือ อารมณ์ของจิต เพราะฉะนั้น อารมณ์ของจิต ก็เป็นปัจจัยแก่จิตทุกประเภท ไม่เว้นเลย ดังนั้นปฏิสนธิจิตก็ต้องมีปัจจัยหนึ่งที่จะทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น ก็คืออารมณ์ของปฏิสนธิจิต ฉะนั้น อารมณ์ของปฏิสนธิจิต ก็เป็นอารัมมณปัจจัย ก็คือเป็นปัจจัยโดยความเป็นอารมณ์แก่ปฏิสนธิจิต
ปฏิสนธิจิตเป็นอารมณ์ได้ไหม ปฏิสนธิจิตเป็นอารัมมณปัจจัยแก่ปฏิสนธิจิตได้ไหม แก่เจตสิกที่เกิดขึ้นได้ไหม
ปฏิสนธิจิตมีอารมณ์ก่อนจุติของชาติที่แล้ว ดังนั้นปฏิสนธิจิต โดยสภาพของเขามีอารมณ์ก่อนจุติจิตของชาติที่แล้วเป็นอารัมมณปัจจัยให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น ดังนั้นปฏิสนธิจิตจะเป็นอารมณ์แก่เจตสิกที่เกิดพร้อมกันในขณะนั้นไม่ได้ ปฏิสนธิจิตต้องเป็นผลจะเป็นอารัมมณปัจจัยในขณะนั้นไม่ได้ แต่ต้องเป็นผลของอารัมมณปัจจัย สภาพที่เป็นปัจจัยของปฏิสนธิจิตก็คือ อารมณ์ก่อนจุติจิตของชาติที่แล้ว เป็นอารัมมณปัจจัยแก่ปฏิสนธิจิต
ปฏิสนธิจิตเป็นจิตที่เกิดสืบต่อจากจุติจิตของชาติที่แล้ว ก็ให้เห็นว่าปฏิสนธิจิตเป็นผลของอารัมมณปัจจัย