นิพพานเป็นนามธรรม ทำไมไม่รู้อารมณ์

ผู้ฟัง เมื่อกี้อาจารย์พูดว่า นิพพานไม่ใช่จิต นิพพานเป็นนามธรรมชนิดหนึ่ง ทีนี้นามธรรมเท่าที่เรียนมาก็เป็นธาตุรู้ สภาพรู้ อาการรู้ นิพพานเป็นนามธรรมเหมือนกันแต่เป็นสภาพไม่รู้

ท่านอาจารย์ ไม่รู้อารมณ์ เพราะฉะนั้น การศึกษาธรรมต้องกว้างขวาง คือ สภาพธรรมใดที่ไม่ใช่รูปธรรม สภาพธรรมเป็นนามธรรม

ปรมัตถธรรมมี ๔ คือ จิต ๑ เจตสิก ๑ รูป ๑ นิพพาน ๑ เพราะฉะนั้น สภาพธรรมใดที่ไม่ใช่รูปธรรม สภาพธรรมนั้นเป็นนามธรรม จิตเป็นนามธรรม เจตสิกเป็นนามธรรม นิพพานเป็นนามธรรม แต่เมื่อนิพพานไม่ใช่จิต นิพพานไม่ใช่เจตสิก นิพพานก็เป็นนามธรรมที่ไม่รู้อารมณ์ และนิพพานไม่ใช่นามธรรมซึ่งมีปัจจัยปรุงแต่งให้เกิดขึ้น ส่วนจิต และเจตสิกเป็นนามธรรมซึ่งเป็นสภาพรู้อารมณ์ และมีปัจจัยปรุงแต่งจึงเกิดขึ้น

ผู้ฟัง จิตนี้เป็นนามธรรมที่ยังปรุงแต่ง นิพพานเป็นนามธรรมที่ไม่ปรุงแต่ง

ท่านอาจารย์ ที่ไม่มีการเกิดขึ้น